Baykuş; Başlarında kedi kulağı gibi iki sorgucu bulunan yırtıcı gece kuşlarıdır. Kısa vücutlu, büyük başlı, uzun kanadlı ve kısa kuyruklu olan bu kuşlar hemen hemen dünyanın her yanına yayılmıştır. Birçok çeşitleri vardır.

Baykuşlarda yuva yapma içgüdüsü yoktur; yumurtalarını, yuva yapmadan, toprak üzerine yumurtlayarak üzerine otururlar, yahut başka kuş yuvalarına bırakırlar. Yumurtaları düz beyazdır. Fare, gelincik gibi memelilerle, balıklarla beslenirler. Vücutlarının üstü külrengi, altı sarıdır. Bunun için, karanlıkta pek göze çarpmadan avların kolayca yakalayabilirler. Bütün bunlardan başka, çok iyi gelişmiş işitme organları vardır; fazla ses çıkarmadan uçabilirler. Bunun için, av bulmakta, beslenmekte zorluk çekmezler. Gözbebekleri karanlıkta iyi görebilmek için çok fazla açılabilir.

Baykuş uçtuğu sırada gözleri aşağıya, dururken de karşıya baktığından hem avını, hem de düşmanlarını kolayca farkedebilir. Ayrıca, omurganın boyun kısmı başın 270° lik bir açı yapabilecek şekilde dönmesine imkan verir. Baykuşun kursağı yoktur; buna karşılık, körbağırsağı uzundur.


Başlıca türleri şunlardır:


Puhu. — Japon adaları hariç, hemen her yerde bulunur. 50 cm. kadar boyunda, 2-2,5 kg. ağırlığındadır. Ormanlık yerlerde, dağlarda, kayalıklarda yaşar. Kartal, kerkenez, şahin ve atmaca gibi yırtıcı kuşları bile yakalar. Gündüz yırtıcı kuşlarının aksine olarak fare vs. gibi küçük kemirgenleri parçalamadan yutar. Ayrıca tavşan, kirpi, kedi, kurbağa, böcek gibi hayvanları da yiyerek beslenir.

Alaca baykuş. — Kuzey-Batı Afrika ormanlarında, Avrupa’da, Asya’da yaşar. Daha çok kıyılardaki ormanlarda bulunur. Avına daha ziyade uyurken saldırır. Ağırlığı 500 gr. kadardır.

Kulaklı orman baykuşu. — Gündüzleri ağaçlar üzerinde gizlenir, geceleri de, başta fare olmak üzere, küçük memeliler ve küçük kuşları yiyerek beslenir. Ağırlığı 300 gr. kadardır.

Bataklık baykuşu. — Göçücü ve gezici bir kuştur. Bilhassa bataklıklarda, kuzeyde de tonduralarda yaşar. 350 gr. kadar ağırlığındadır.Cüce baykuş. — Göçücü bir kuştur. Afrika’da Sudan’dan Kenya ve Uganda’ya kadar olan yerlerde kışlar.

Kukumav. — Kuzey Afrika’da, Avrupa’da, Sibirya hariç Asya’nın her yerinde yaşar. 150-200 gr. ağırlığındadır. Genel olarak yerli bir kuştur. Tarla faresi, küçük sürüngenler, kurbağa, böcek yiyerek beslenir.

Seylan baykuşu. — Hindistan, Çin, Filistin ve Anadolu’da yaşar. Daha çok suya yakın yerlerde bulunur. Ağaç üzerinden avını kollar, birden saldırır. Balık ve yengeçleri yiyerek beslenir.

Peçeli baykuş. — Güvercin büyüklüğündedir. Ağırlığı 300 gr. kadardır. Harabelerde, yıkık yerlerde gizlenir. Fare, küçük sürüngenler, çekirge, mayısböceği, küçük kuşları yiyerek beslenir. Yalnız güvercinlere dokunmaz.