Danslar ve Dansın Faydaları
Danslar ve Dansın faydaları
Oyun çağındaki küçük kıza ‘‘Büyüyünce ne olacaksın?’’ diye sorulduğunda büyük bir olasılıkla ‘‘dansöz’’ yanıtını verecektir. Çevresiyle biraz daha fazla ilişki kurunca ‘‘dansöz’’ sözcüğünün yerini ‘‘balerin’’ alır. Anaokuluna devam eden küçük kızlar, bale dersleri almaya başlayınca, bu istek iyice güçlenir.
Ev halkı bir araya geldiği zamanlarda küçük kızların müziğe ayak uydurarak dans gösterileri yapmaları herkesin hoşuna gider. Çocukluğun verdiği canlılıkla, inanılmayacak derecede kıvrak danslar yaparlar. Okul çağında ise sıra bale derslerine gelir. Ama okulda dersler yoğunlaşmaya başlayınca, bale pabuçları bir kenara bırakılır ve balerin olma hevesi unutulur. Çocukluk yıllarında durmadan dansedenler, genç kızlık çağında vücudu formda tutma kaygısına kapılırlar. Vücut egzersizleri, çeşitli sporlar gündeme gelir. Bu arada dans türlerinin vücut için ne kadar yararlı olabileceği düşünülmez. Dans ancak, gece kulüpleri, balolar davetler ve düğünlerde uygulanan bir eğlence aracı olur.
En etkili spor
Son yıllarda vücudu formda tutmak için spor yapma düşüncesi çok yaygınlaştı. Güzellikleriyle ün yapmış kadınların yayınladıkları egzersiz kitapları, bu modanın yayılmasına neden oldu. Ancak haftada üç dört kez spor salonlarının kapılarını aşındıran kadınlar, kilo vermek için çaba harcamalarına rağmen istedikleri sonucu alamamaktan yakınıyorlar. Oysa dans da bir çeşit spordur hem de diğer spor dallarından çok daha etkileyicidir.
Düzenli olarak dansetmenin vücudu forma sokmak açısından son derece yararlı olduğu belirtiliyor. Eski dansçılar ve başarılı dans öğretmenleri, vücutlarını formda tutmak isteyen kadınlara dans etmelerini öneriyorlar. Kuşkusuz ayda yılda bir kısa bir süre dans etmek hiçbir şeyi değiştirmiyor. Dansı bir egzersiz olarak kabullenip düzenli bir şekilde uygulamak gerekir. Elli yaşını geçen ünlü yıldız Goldie Hawn, bir genç kız görünümünde olmasını sanat yaşamına dansederek başlamasına ve dansı her zaman ön planda tutmasına borçlu. Süpermodel Naomi Campbell'in herkesi kıskandıran vücudu da küçük yaşlarda düzenli olarak dans dersleri almasının bir sonucu. Bugün gösteri dünyasında güzel ve formda oluşlarıyla dikkat çeken kadınların hemen hepsi dansı önemsemiş kişiler.
Vücudu inceltiyor
Bacaklarını ve kalçalarını eritmek için aerobik egzersizleri yapan kadınlar bir süre sonra kalçalarının genişlediğini farkederler. Oysa bale, çağdaş danslar ve dans temeline dayanan egzersizleri uygulayan kadınların daha ince ve düzgün bir vücuda sahip olmaları bir rastlantı değil. Ayrıca dans öğrenmenin çok eğlenceli bir uğraş olduğunu da hemen belirtelim. Vücut egzersizleri kasları güçlendirir fakat onları gerip uzatmayı sadece dans sağlar. Dans etmek için bir eğlence düzenlenmesini beklemeyin. Evinizde iş yaparken bile radyoda çalınan müziğe kendinizi kaptırıp melodilere uyum sağlayan hareketler yapabilirsiniz. Dans, vücudu güzelleştiriyor. Bu, tüm güzellik uzmanlarının kabul ettikleri bir gerçek. Dansederken karamsar düşüncelerden de kurtulup sizi sıkıntıya sokan stresten uzaklaşacaksınız. Vücudunuz esneklik kazanacak. Bugüne kadar jimnastik salonlarında ter dökmenin size fazla bir yarar sağlamadığını düşünüyorsanız, dansı deneyin. Fiziksel ve ruhsal bakımdan rahatlayacaksınız.
DANSLAR VE FAYDALARI
Flamenko: Sırt, kol ve bacak kaslarının esnekleşmesini sağlar.
Ceroc: Bir eşle yapılan bir çeşit rock’n roll dansıdır. Eğer gerektiği gibi uygulanırsa mükemmel bir aerobik egzersizi yerine geçer ve vücut kaslarının tümünün esnekliğini artırır.
Latin Amerika dansları: İki kişiyle yapılan dansların hepsi gibi bu dans da çok eğlencelidir. Vücudu güçlendirir, kasları esnekleştirir.
Tap: Geleneksel tap dansı kalçaları inceltir.
Modern Amerikan Tap Dansı: Tüm vücut hareket halinde olur. Özellikle bacaklar ve kalçalar için yararlıdır.
Göbek Dansı: Bu dansı uygulayabilmek için çok çalışmak gerek. Gövdenin belden üst kısmında kasların esnekleşmesini sağlar, kol, bacak ve mide kaslarını güçlendirir.
Dans ederken mes giyin
Türk balesinin ilklerinden olup bugün hayatta olmayanlar da var. Ferit Akın, Güzide Noyan bunlardan ikisi. Bizim görüşemediğimiz ya da fotoğraf çektirmek istemeyen Kaya İlhan ve Tenasüp Onat da elbette bu dizide adı geçmesi gereken isimler.
Gülen Tekebaş, kendi dönemlerinde devlet yetkililerinin balenin üzerine nasıl titrediklerini anlatıyor: ‘‘Yabancı bir devlet adamı geldiğinde bizi hemen köşke, konuta çağırırlardı.’’ Şah Rıza, Eisenhower, huzurlarında dansettikleri devlet başkanlarından yalnızca ikisi. Tekebaş Eisenhower'la ilgili anısını gülerek anlatıyor: ‘‘ABD Başkanı gelince, bizi köşke çağırdılar. Bir tepsi kiraz getirdiler. Biz de, çocuğuz tabii, kirazları kulaklarımıza taktık. Başkan çocuk işi küpelerimizi gördü. Beni yanına çağırıp kucağına aldı.’’
‘‘Hem basın hem yöneticiler bize çok değer verdiler. Çok özel ilgi gösterdiler’’ diyor Engin Akaoğlu. Muhsin Ertuğrul, Aydın Gün, daha sonra Cüneyt Gökçer, tüm yöneticiler üzerlerine titremiş. Hepsinin dillerinden düşürmedikleri, Türk balesini kuran Dame Ninette de Valois öğrencilerine dermiş ki: ‘‘Çalışma sırasında hareketleri yapamıyorsunuz, ama sahneye çıkınca inanılmaz güzel dansediyorsunuz.’’ Türklerin bu karakteristiği baleye bile sirayet etmiş yani.
Siz de fes giyin
Hemen hepsi yurtdışına gidip burslu bale öğrenimi görür. Birçoğu orada kalma imkanını bulduğu halde ülkelerine dönüp Türk balesi için çalışmayı tercih eder. Bu tercih, bugünün yükselen değerlerine aykırı düşse de o gün hepsi de duygularında çok samimidirler.
O günlerinde de kulis dedikoduları, kıskançlıklar, çekişmeler var: ‘‘Sanat olan her yerde kıskançlık olur’’ diyor, hepsi birden. Dame Ninette de Valois her ne kadar dansın yeri olmadığını herkesin her yerde dansedebileceğini öğretmişse de, yeni bir oyun çıkacağı zaman herkesin kafasında prima kim sorusu olurmuş: ‘‘Bu güzel bir yarıştı. Herkes Meriç'i (Sümen) kıskanırdı tabii. Çünkü onun nosyonunu biliyorlardı. Meriç o kadar çalışkandı ki, bulaşık yıkarken bile bale çalışırdı.’’
Genç Türk Balesi, ilk turnesini Bulgaristan'a yapar. Onu 45 günlük bir Kuzey Afrika turnesi izler. Ne isterlerse yapılır, tüm ihtiyaçları devlet tarafından karşılanır. Ancak, baleye pek sıcak yaklaşmayan MSP iktidar ortağı olunca malzeme sıkıntısı yaşanmaya başlanır: ‘‘Salon, malzeme ne istersek temin ediliyordu. Maliye MSP'ye geçince bale ayakkabısı, patik bulamaz olduk. Mes giyin, dediler. Biz de siz de fes giyin çıkın bale yapın dedik. Bir dönem böyle geçti.’’
Bugün de benzer sıkıntıların yaşanıyor olmasından üzüntü duyuyorlar, ama hiçbiri, hayat biçimi olarak baleyi seçmekten pişman değil. Zaten birçoğunun çocuğu da kendileri gibi dansçı.
Bugünün balesi dendiğinde hepsi aynı şeyi söylüyor: ‘‘Bale operadan ayrılsın!’’ Aksi halde balenin istenilen kadar hızlı gelişemeyeceğini düşünüyorlar: ‘‘Eskiden opera, bale ve tiyatro biraradaydı. Sonra tiyatro ayrıldı ve büyüyüp kurumlaştı. Şimdi aynı şeyin bale için de yapılması gerekiyor. Devlet Opera ve Balesi idarecileri bugüne kadar hep operadan oldu. Oysa balenin sorunlarını daha iyi bilen birinin, baleyi yönetmesi lazım.’’ Bir başka sorun da kadrolardaki yığılma: ‘‘Her sene konservatuardan onlarca genç mezun oluyor. Eğer bale operadan ayrılırsa daha çok gence dansetme imkanı doğar.’’
Ayla Ünal'ın meslektaşlarına bir çağrısı var: ‘‘Baleyi bilen insanların eğitime yönelmelerini istiyorum, çünkü hoca olarak giderek azalmaktayız. Sekiz yıllık eğitim meselesi de bir sorun. Orta okuldan sonra baleye başlanamayacağına göre, konservatuarlara özel bir statü verilebilir belki.’’
Türk Balesi bir yerde ‘‘çocukları’’ gibi gördüklerinden gelecek hakkında kaygılanmadan edemiyorlar. Konservatuarların üniversitelere bağlı olmasındansa, İngiltere'deki, Rusya'daki gibi devlet bale okullarının açılmasını istiyorlar.
Dame Ninette'in en büyük yakınması bürokrasiydi. Her geldiğinde hem Kültür bakanları, hem de memurların büyük kısmı değişiyordu. Bürokratik engelleri aşmak için Dame Ninette, her şeye yeniden başlamak zorunda kalıyordu. Ancak ne bürokratik engeller, ne değişen kanunlar hiçbiri balenin bu büyük ismini yıldırmaya yetmedi. Öğrencileri de onun izinden gidiyor; herşeye rağmen hiçbir zorluk balenin gelişmesi için çalışanları yıldırmıyor.
Milli baleden öncesi
‘‘Türk Balesi 50 yaşında’’ dizisi baleseverler tarafınan ilgiyle karşılandı. Dizinin ilk bölümünün yayınlandığı gün telefonla arayan eski balerin Gülçin (Bayburt) İncekara, dizimize bir not düşmek istedi: ‘‘Türk Balesi'nin resmi olarak kuruluşu söylediğiniz gibi 1947 yılına rastlıyor. Ama ondan önce de Türkiye'de, hatta Osmanlı'da bale vardı. Türk topraklarına baleyi getirenler, 1917'de Devrimi sırasında Rusya'dan kaçan Beyaz Ruslar oldu. İşte Madam Arzumanof ve Madam Nanazof bu sırada ülkemize geldiler. Hatta Atatürk, 1920'li yıllarda bu madamları çağırarak manevi kızlarına bale dersi aldırmak istemiş.’’
Gülçin Hanım, Ankara'da Cumhuriyet rüzgarıyla yolalan milli balenin yanısıra, o dönemde kendi halinde ilerleyen İstanbul balesinin de Türk bale tarihinde bir yeri olduğunu bu cümlelerle anlatıyor.
Hocaların hocası öğrencilerini anlatıyor
İngiltere‘de sayısız baleyi sahneye koyan, 1947’de Türk Balesi'ni kurmak üzere Türkiye'ye gelen Dame Ninette, Türk öğrencilerini şöyle anlatıyor:
‘‘Rake's Progress adlı balenin koreografisini ben yaptım. Ancak en iyisini Türkler oynadı. İlk Türk klasik oyunu ise Coppelia'ydı. Bunda da muhteşemdiler. Meriç Sümen ise fevkalade bir dansçıydı. Giselle‘deki oyununda müthiş bir yetenekti. Rusların da ilgisini çekmişti. Türkiye'de erkek dansçıları hep merak etmişimdir. Mükemmel yeteneklerine hayran kalmıştım. Türk baletlerin komşuları Rusların etkisinde kaldığını sanıyorum. Ülkenizde bulunduğum süre içinde, hep erkek dansçıların kadınlara göre daha yetenekli olduğunu düşündüm. O zamanlar Türkler, çok ciddi iş yapan insanlardı. İngiltere‘den çok daha öndeydiler. Tiyatro konusunda da çok kabiliyetliydiler. Bizden fersah fersah öndeydiler. Ülkenize ilk gittiğimde gördüğüm lüks ise beni korkutmuştu.’’
‘‘Türk dansçıların stili değişikti. Her akademik okul, devlet sanatçılarından etkilenir. Baleniz, Avrupa‘nın en iyi ve zenginlerinden. Yeni stili çok çabuk kapma özellikleri var. Oryantal esneklikleri var. Ancak klasik balede, danslarına oryantalliği kaybetmeden, yumuşak ve esnek bir özellik verebiliyorlar. Bu da bence büyüleyici bir unsur.’’
‘‘Yetiştirdiğim öğrencilerin hepsini hatırlamıyorum, ama Türk balesiyle gurur duyuyorum. Mesajım şu: Devamlı çalışıp, durmadan gayret göstersinler. Kendilerini dansa adasınlar, dansı sevsinler. Yetenekleri var. Ben gözlerimle gördüm, ellerimle tuttum. Türkiye ve Türk Balesi benim kaderimdi.’’
Alıntı
---> Danslar ve Dansın Faydaları