Tufan (deluge), çeşitli tradisyonlara göre yeryüzünde bir veya birkaç kez meydana gelmiş olan büyük doğal felaketi ya da büyük doğal felaket dönemlerini ifade eden bir terimdir. Tufan yalnızca kutsal metinlere özgü bir kavram değildir; kutsal metinlerden önce de mevcut bulunan, pek çok mitoloji, masal, inanışlarda yer etmiş bir kavramdır ve Tevrat’ta anlatıldığı gibi suların her yeri kaplamasından ibaret olarak belirtilmez; daha doğrusu, Tevrat’ta anlatılan afet, yeryüzünde meydana gelmiş afetlerden ya da afet dönemlerinden yalnızca birini oluşturmaktadır.

Birçok tradisyona göre, dünyada çağımıza dek birçok büyük doğal afet dönemi olmuştur. Bunu Heraklitus, Empedokles, Platon, Aristoteles geçmişte insanlığın uğradığı su ve ateş felaketleri olarak ifade etmişlerdir. Pisagor’a göre insanlık, böyle 6 “doğal afet dönemi” geçirmiştir, 7’nci devrede bulunmaktayız. Aynı şekilde Maya tradisyonunda da insanlığın geçirdiği çağları birbirinden ayıran birçok büyük felaket dönemi yaşanmış olduğu belirtilir. Yine, geçmişte birçok doğal afet döneminin yaşanmış olduğunu bildiren Hint tradisyonlarına göre, içinde bulunduğumuz devre (manvantara) Manu Vaivasvata devresidir; bu devrenin son çağı olan Kali-Yuga çağını yaşamaktayız.

Tufandan söz eden tradisyonlardan bazıları ve değindikleri tufanlar şunlardır:

* Sümerler’in Gılgamış efsanesindeki tufan.
* Berossus’un aktardığı Sisithrus dönemindeki tufan.
* Eski Mısır tradisyonlarındaki tufan.
* Platon’dan aktaran Strabon’un sözünü ettiği, kiklopların yaşadığı “devre”deki tufan.
* Hint tradisyonlarındaki son Manu tufanı.
* Hint tradisyonlarındaki İsi ve İswara tufanı.
* Sabiî tradisyonundaki tufan. (Sabiî tradisyonuna göre Dünya bugüne dek üç büyük felaket dönemi geçirmiştir.)
* Kuzey ve Güney Amerika mitolojilerindeki tufan (Maya ve İnka tradisyonları, Hopi, Algonkin ve Tupinamba kızılderilileri tradisyonları)
* İrlanda’nın Kelt tradisyonlarında ve Kuzey Avrupa efsanelerinde belirtilen tufan.
* Grek mitolojisindeki Deukalion tufanı.
* Tevrat ve Kuran’da sözü edilen Nuh tufanı.
* Endonezya ve Melanezya tradisyonlarındaki tufan.
* Afrika tradisyonlarındaki tufan.
* Kuzey Asya ve Orta Asya tradisyonlarındaki tufan. (Altay Türkleri’nin yaratılış efsanesinde Dünya’nın ekseninin sabitliği Tanrı Ülgen’ce başı zincirle bir kazığa bağlanan balık sembolizmiyle belirtilir ve balığın başının yönünün, yani eksenin yönünün değişmesi halinde tufanın tekrar meydana geleceği söylenir.