Dans Teknikleri

Eski Teknikler

Klasik bale İtalya’da orta sınıfa ait bir dans olarak doğdu. Basit ayak hareketleri ve kolların kullanıldığı bir tür halk dansı idi. Aydınlanma çağı ile birlikte sanatın her alanda yükselişi baleyi kökten etkiledi. 17. yüzyıl sonlarında balenin saraya taşınması ve bale adını alması gerçekleşti. Avrupa saraylarında, özellikle Fransa’da bale seyircisi olmak bir statü kaynağı olmuştu. Figürlerde mükemmellik aranmaya başladı. Vücut hareketlerinin mükemmelliği, bedenin eğitimine bağlıydı. Eğitim ile gelişen vücutla artan olasılıklar, zerafet, akıcılık ve uyumla gelişen figürlerle bütünleşti.

Klasik eserlerde doğal unsurlar yoğun bir duygu ve estetik tutarlılık ile özdeştir. Bale, aydınlanma çağı ile oluşan yeni sınıfın gözdesiydi. Oluşmakta olan sanayi ile yeni sınıflar güçleniyor, daha rahat yaşamaları ve çalışmaları için modern anlamda şehirler kuruluyordu. Sosyete kelimesi society yani toplum demektir. Toplumun bu yeni yüzü toprak sahiplerine karşı güçlerini ispatlamıştı. Yüksek beğenileri, estetik kaygıyı ve bilimsel coşkuyu temsil ediyorlardı. İnsan haklarını ve özgürlüklerini korumak insan aklının ürettiklerine bağlıydı. İnsanın kendine değer verebilmesinin tek yolu kendini kendine ispatlayabilmesiydi.

Sanat insanın kendine verdiği değeri gösterir. Sanata ilişkin genel kanı ne ise, toplumun geleceğine ilişkin düşüncesidir. Ya her şey her zaman olageldiği gibi olacaktır, ya da yeni bir gelecek yaratılacaktır. Modern çağın başlangıç evresinde, sanatın her dalındaki yükselişle insanlar geleceğin ve yaratıcılığın iplerini ellerine almış gibiydi.

Çağdaş Teknikler

Modern Dans, dans koreografilerinde, workshoplarda ve derslerde kullanılan bir dizi teknik ve stile verilen isimdir. 20. yüzyılın başlarında balenin katı tekniklerine karşı bir dizi tepki olarak gelişmiştir. Balenin görünüşe olan aşırı vurgusu, hareketlerindeki kuralcılık modern dansla esnemeye başlıyordu. Isora Duncan ve Martha Graham gibi öncüler vücudun doğal çizgilerini ve enerjiyi kullanarak hareket kolaylığını aramışlar ve geleneksel dans tekniklerinden çok daha fazla hareket akışkanlığına izin veren yeni teknikler keşfetmişlerdir.

Modern dansta kullanılan 4 temel teknikten Cunningham; (ismi eğitmen ve koreograf Merce Cunningham’dan gelir) vücudun boşluktaki yapısı, ritim ve eklemler üzerine yoğunlaşmıştır.Cunningham kolay ve doğal hareketi yakalamak için vücudun “kendi enerji çizgisi” fikrinden yola çıkar. Limon; (İsmini Jose Limon’dan alır) enerjiyi yerçekimine göre kullanmayı araştırır ve düşüş, geri sekme, yeniden denge bulma ve asılı kalma açısından ağırlık’la çalışır. Limon tekniği ağırlık hissi ve vücuttaki “ağır enerji”yi kullanır (hareket, nefesin kaldırıcı etkisi kullanılarak teşvik edilir) ve tüm vücudu dolaşarak hareketi yaratır ve durdurur. Release (Serbest bırakma); açıklık ve akışkanlığa ulaşmak ve enerji ve nefesi etkin kullanmak için gerilimi en aza indirgeme üzerinde durur. Release teknikte, hareketi kolaylaştırmak için kaslarımızı ve eklemlerimizi serbest bırakır ve nefesimizi de serbest bırakarak vücudun rahatlamasına yardım ederiz. Impovisation (Emprovize-doğaçlama teknik) hareketi ve performans ile ilişkisini araştırır. Yapılan yaratıcı araştırmalarla, bireysel hareket materyali geliştirilmesi kolaylaştırılır. Contact Improvisation (Emprovize Temas) minimum iki kişilik bir dans çalışmasıdır. Temelini ağırlık alışverişi, akışkan hareket ve dokunma-temas oluşturur. Partnerler vücudun doğal hareketlerini kullanarak doğaçlama bir çalışma yaparlar.

Modern ve postmodern dönem boyunca dans sanatının kuralları esnedi. Sadece klasik bale kalıpları yerine, vücudun süregelen hareketliliğini, gezegenlerden hücrelere dansın evrenselliğini insanlara daha çok yayabilmek için serbestlik ve rahatlama yöntemleri üretildi. Şüphesiz ki dans insanların en eski ortak noktasıdır. En doğal rahatlama ve aktivasyon yöntemimizdir. Dışavurum yolumuzdur. Bedenimize, sağlığımıza yararları ve ruh halimizi aniden canlandırmasıyla bizim için vazgeçilmezdir. Sanat dalı olarak balenin halktan kopuk olmasının ve sadece bir kısım insana yönelik olduğunun düşünülmesinin aksine, modern dans daha fazla insanı dansa aktif olarak katılmaya sevkeder. Yine de dansa başlayan herkes bedenini daha iyi kullanabilmek ve hareket alanını çoğaltmak için eğitime yönelecektir.

Bedenin içindeki gözlerimiz ise çağlar boyunca yumulu kaldı. Arayışlar nadir olarak sürdü. Hareketin iyileştirici gücü ancak yirminci asrın ortalarından sonra batılı dünya tarafından kabul görmeye başlandı. Bu dönemde dansçılar da dahil olmak üzere, bedene farklı şekilde bakılmaya başlandı. Her beden iyileşmek ve yenilenmek için harekete ihtiyaç duyar. Vücut eğitimi, sadece vücut sağlığı ve görünüşü için değildir; belki daha da fazla irade gücü, duygusal denge ve zihinsel rahatlama amaçlıdır. Postmodern dönem boyunca yükselen doğu teknikleri, bazen batılı teknikler olarak isimlendirilerek, sayılara ve dizinlere bağlanıp kullanıldı. Halbuki tümüyle doğu öğretisine dayanan disiplinlerdi. Fakat yine de 20. yüzyıl boyunca özgün keşifler de yapıldı. Alexander tekniği hastalıkların duruşla ilgisini, kendi gözlemlerine dayanarak bulan bir tiyatrocunun duruşu yenibaştan şekillendirmesiyle oluştu. Sağlıklı duruş, hiçbir hastalık üretmeyen, ağırlığı dengeli olarak yayan duruştur. Alexander Tekniği, günümüzde pek çok dansçı ve sporcunun uyguladığı, aslında tüm insanlar için zaruri beden bilgisi ve doğru duruş formlarını içeren, dünyada binlerce kişinin vücut sorunlarına çözümler bulmasını sağlamış bir tekniktir. Hareket kolaylığı, kas gerilimlerinden kurtulmak, bedenin gereksiz yıpranmasını önlemek temel faydalarındandır.