Konu: Kilitin İcadı

Kilitin İcadı

Kilit Bazı eşya ve yerlerin, yabancılar tarafından açılıp kullanılmasını önlemek için konulmuş mekanizma. Kilitler, anahtar veya basmalı, dönmeli düğmeler, elektrik düğmesi gibi mekanizmalarla çalışır ve açılır. İnsanlar tahminen 4000 seneden beri kilit kullanmaktadırlar. En eski kilit, Ninova Harabelerinde bulunmuştur. Önceleri kilitler, tahtadan yapılmaktaydı. İlk madeni kilidi, Romalıların kullandığı zannedilmektedir. Numaralı ve şifreli kilitler, Çinliler tarafından keşfedilmiştir ve günümüzde yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Ortaçağda çok çeşitli kilitler kullanılmıştır. Bunlardan bazıları, açmaya kalkışanların parmaklarını kesen, bazıları da parmaklarına zehirli iğne batıran mekanizmalara sahipti. Bazı kilitler, alarm zillerine bağlı idi ki, bugün de bu sistemle çalışan kilitler mevcuttur.

Modern kilitlerin imaline 1750’lerde başlanmıştır. O zamanlardan beri en çok kullanılan kilit, anahtarla açılan kilit çeşididir. Anahtar deliği, anahtar yolu ve anahtarların hassas olması ve kilidin başka anahtarla açılmaması için kilit ustaları bütün hünerlerini göstermişlerdir.

Yale kilidi: Linus Yale isimli bir Amerikalı ressam, baba mesleği olan kilitçiliğe merak duyarak 1865’te dünyaca Ünlü yale kilidini geliştirdi. Bu yeni kilit, çok çabuk tutuldu ve dünyaya yayıldı. Fabrikasyon olarak büyük sayılarda imal edilmeye başlandı.

Yale kilidinin, istenilen kalınlıktaki kapıya takılabilmesi de tercih sebebi olmaktadır. Büyük binalarda her kapının ayrı bir anahtarı olmakla beraber, “master key” adı verilen bir anahtar, her kapıyı açabilmekte ve böylece çok sayıda anahtar taşımaya lüzum kalmamaktadır.

Kilitlerin kullanılma maksadına göre pekçok çeşitleri vardır. Kapı kilidi, otomobil kilidi, kabin kilidi, kumbara kilidi, bisiklet kilidi, telefon kilidi vs. gibi.

Yale kilidinde, hareketli bir silindir vardır. Silindir içindeki ve aynı hizada dışındaki yataklara metal çubuklar yerleştirilmiştir. Çubuklar anahtar yoluna doğru küçük yaylarla itilmektedir. Anahtar, kilidin içine girdiği zaman anahtar dilindeki çıkıntılar, silindir üzerindeki çubukları aşağı-yukarı doğru hareket ettirir. Bu çubuklar da üstteki çubukları hareket ettirir. Yanlış bir anahtar kilide tatbik edildiği zaman, silindir üzerindeki çubuklar, silindir çevresinin içinde veya dışında kalır ve silindir dönme hareketi yapamaz. Çubukların uzunlukları, kendi anahtarlarına göre ayarlanmıştır. Kendi anahtarları tatbik edilince çubuklar silindirin çevresi ile aynı hizaya gelirler ve silindir döner. Böylece kilit açılmış olur.


Kaynak: turkcebilgi