SİLİNDİRLE SIKIŞTIRILMIŞ BETON YOLLARIN ,TÜRKİYE ŞARTLARINA GÖRE UYGUNLUĞU;


Silindirle Sıkıştırılmış Beton;(SSB kodu ile tanımlanacaktır.)

Silindirle sıkıştırılmış beton öncelikle kütle beton olan barajlarda uygulamaya başlanılmış, fakat endüstriyel saha zeminlerinde tercih edilen SSB kaplamalar;Son yıllarda, yüzey pürüzlülüğü nedeniyle dünyada önceleri daha çok ağır yük taşınan yollarda , düşük hızla gidilen şehir içi yollarda ve şehirlerarası anayollarda uygulanmaya başlanılmıştır.

Dünya’da ilk önce Amerika Birleşik devletlerinde başlayan SSB yol daha sonraları Fransa, Almanya, Norveç, İsveç,Finlandiya, Danimarka, Almanya, Avusturya, Arjantin ve Japonya gibi ülkelerin her birinde SSB yol inşa edilmektedir.,Şili, Uruguay, Meksika, Kolombiya, Ekvator ve Güney Afrika gibi ülkelerde çok az veya deneme yolu olarak kullanılmıştır.

Özellikle yurtdışında SSB yolların son zamanlarda tercih edilerek uygulanmaya başlandığı yerler şu alanlardır;
- Endüstriyel tesislerin saha içi yolları ve park alanları
- Intermodal taşımacılık sahaları, limanları, ve yükleme iskeleleri
- Tır yükleme alanları, toplu eşya depolama alanları ve dağıtma

Merkezleri,
- Düşük hacimli kırsal ve kentsel yollar,
- Askeri yükleme alanları, ön ve arka operasyon sahaları, hava meydanları,
-Araç bakım alanları,
-Uçak park alanları,
- Eğlence aracı depolama alanları,
-Büyük ticari otoparklar,
- Kereste ve tomruk tesislerinin sahaları ve saha içi yolları,
- Otoyol banketleri,
- Trafiği yönlendirmek için hızla inşa edilen geçici seyahat şeritleri,

Donatısız,Derzli-Donatılı, Sürekli -donatılı olmak üzere üç şekilde SSB yollar uygulanmaktadır.



SSB nin mukavemeti yaklaşık 250 yıl kullanım ömrü olduğu beklenmektedir. Aşağıda yapılan karışım deneyleri tablolar halinde anlatılmaktadır. Uçucu küllü ve külsüz çeşitli SSB karışımlarının ortalama değerlerini aşağıdaki tablolarda görmekteyiz.

SSB yollar; iri ve ince agrega, bağlayıcı malzemeler (çimento, uçucu kül, cüruf vb.), su ve gerektiğinde kimyasal katkılarla yani geleneksel beton kaplama karışımındaki aynı malzemelerin farklı oranlarda karıştırılmasıyla imal edilir. Tıpkı geleneksel beton üretiminde olduğu gibi bileşenlerin doğru seçimi kaliteli bir SSB karışımı için önemlidir.

SSB ile GBY arasındaki önemli karşılaştırma(Kaynak; Prof.Dr.İsmail Özgür YAMAN makalesi (ODTÜ öğretim görevlisi)



Geleneksel Beton ile , SSB malzeme karşılaştırmaları;




Mukavement değerleri;



Aşağıda ki tabloda Silindirle Sıkıştırılmış Beton malzeme karışımları görülmektedir.(Kaynak Ege Üniveristesi makaleleri)



Beton basınç sonuçlarını bakılacak olursa;





-Silindirle sıkıştırılan Beton nasıl çalışmalardan geçer;

SSB yol yapımı genel hatlarıyla aşağıdaki işlemlerden oluşmaktadır:
- Taban zemini, temel ve alt temel hazırlanması
- Beton karışımın hazırlanması
-Taşıma
- Yerleştirme
- Sıkıştırma
- Gerektiğinde derz yapımı
-Kür ve bakım
-Test şeridi yapımı

Türkiye’deki gerçek anlamdaki ilk SSB yol uygulaması Denizli Belediyesi tarafından yapılmıştır. Antalya’da pilot uygulaması görülmüştür.. Bu Belediyeler tarafından hala tercih edilmektedir.

Denizli Büyükşehir belediyesi Fen işleri ile görüştüğümde SSB yolların, 2009 yılından itibaren hiçbir sorun yaşamadıklarını diğer yollarla mukayese edildiğinde daha az deforme olduğunu , Denizli Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü, asfaltla Silindirle şıkıştırılan beton (SSB)yolla arasında yapılan fiat analizin %25 daha ekonomik olduğunu tarafıma bilgi olarak aktarmıştır.

Karayolları Genel Müdürlüğünün (KGM) 2007-2011 yıllarına ait stratejik planına göre KGM’nün yol analizi yapıldığında en önemli tehditlerden biri olarak “petrol ve petrol ürünlerinin fiyatlarının artması ile yapım, bakım ve işletme masraflarının artması” belirlenmiş durumdadır. Nitekim, geçtiğimiz yıl düzenlenen 2. Karayolu Ulusal Kongresi sunumlarında, Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde kalan BSK’lı yolların bir performans değerlendirmesini yapıldığında KGM ‘nin BSK’lı yol ağının sadece %25.4’lük bir bölümünde yolların iyi durumda olduğu tespit edilmiştir.,BSK yolların %23.6’lık bir bölümünde hemen iyileştirme çalışmalarına başlanması gerektiğini saptamışlardır . Dolayısıyla, fazlaca ağır taşıtın yola çıktığı ülkemizde böylesi saptamalar hiç de şaşırtıcı değildir.



Sonuç;

Yapımında asfalt sericiler ve silindirler gibi asfalt ekipmanları kullanılarak inşa edilebilen ve yukarıda kısaca özellikleri ile üstünlüklerinden bahsedilen SSB yollar ağır taşıtların yollara zarar vermesi sonucu ideal bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Yukarıda verilen örneklerden de görüleceği üzere yurtdışında birçok ülkede ekonomik ve kalıcı bir çözüm olduğunu göstermiş ve gittikçe artan bir şekilde kullanılmaya başlanılmıştır. Dolayısıyla, SSB yollar gerek KGM ’nün yetki alanında bulunan ve özellikle ağır taşıt trafiği bulunan yollarda, ayrıca belediyelerin kontrolü alanındaki şehir içi yollarda ve il özel idareleri yetki alanında bulunan köy yollarında yapım yöntemlerindeki kolaylık, ekonomikliği ve kalıcılığı gözönünde bulundurulduğunda, önemli bir alternatif olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye nüfusunun 5/3 köylerde olduğu ve organize sanayilerin Büyükşehirlerde gelişmiş olduğu ülkemizde ,SSB yollar ekonomik ve dayanımlı olacağı hiç şüphesizdir. Türkiye Avrupa ülkelerine göre ağır taşıt sayısı yaklaşık dört kat fazladır. Bu sebepden dolayı çevre duyarlılığı, güvenli ve ekonomik olan SSB yollarının, önümüzdeki yıllarda tüm illerimizde de kullanılmasını göreceğimizi umut ediyorum...Teşekkürederim.

04.09.2014
Ahmet Özürün
İnşaat Mühendisi


Kaynaklar;

1.) Prof.Dr.İsmail Özgür YAMAN makalesi (ODTÜ öğretim görevlisi)
2.) THBB kongreleri,(2013-2014)
3.) Ege Üniversite Makaleleri,
4.) Pamukkale Üniversite makaleleri,
5.) Denizli Büyükşehir Belediyesi Fen işleri Daire Başkanlığı kaynakları,
6.) ASTM şartnameleri