Konu: Kulak Burun Boğaz Bilgiler

Soru 4: Arasıra kulaklarımda bir çınlama oluyor. Bu bir hastalık belirtisimidir?

Cevap 4: Hayır değildir. Söylediğiniz kadarıyla bu bir hastalık belirtisi olamaz. Tinnitus en çok kulakta bazen de başımızın herhangibir yerinde işittiğimiz çınlama, uğultu, tıkırtı, gürültü, hışırtı gibi seslere verdiğimiz isimdir. Tıptaki adı budur. Tinnitus çok yaygındır ve rahatsız etmedikçe sorun olarak kabul edilmemelidir. ABD'de 42.000.000 kişi rahatsız edici Tinnitustan yakınmaktadır. Tinnitus hiç nedensiz gelip gidebilir veya devamlı bir sesin varlığını duyabilirsiniz. Tinnitusun perdesi, kalın bir uğultudan çok ince bir ıslık sesine kadar değişebilir. Tinnitusu bir kulakta yada her iki kulakta birden duyabilirsiniz. Çınlama devamlı olduğu zaman can sıkıcı ve dikkat çekici olabilir. ABD'de 7.000.000 kişi rahatsız edici Tinnitus yüzünden yaşamlarını normal biçimde sürdürememektedir

Soru 5: İşitme sisteminin periferik ve santral bölümü ne demektir? Santral ve periferik tinnitus ne demektir?

Cevap 5: İşitme ve denge sistemi
a-Kulak
b-Sinir bağlantıları
c-Beyindeki merkezlerden oluşur. Bu sistem geleneksel olarak periferik ve santral diye iki anatomik bölgeye ayrılır. Periferik: Dışta kalan, santral: merkezi demektir. İşitme sinirinin beyin sapına girdiği noktada periferik kısım biter ve santral kısım başlar.
Periferik Kısım:
Dış + Orta + İç Kulak,
İşitme Siniri
Santral Kısım:
Beyin sapı ve beyindeki İşitme Yolları
Subkortikal ve kortikal İşitme Merkezleri
Tinnitus iç kulakla ilgili olduğunda periferik, beyinle ilgili olduğunda santral diye nitelendirilmektedir. Santral ve periferik tinnitusu birbirinden ayıracak bir test henüz yoktur. Eğer bir kişi tinnitus ve işitme kaybına neden olan yüksek gürültüye maruz kaldıysa, hasarın yeri nedeniyle tinnitusun periferik olduğu düşünülebilir. Fakat bu gibi durumlarda bile tinnitusun beyinde oluşma ihtimali vardır. Tinnitusun işitildiği yer de bu konuda yardımcı olmaz. Örneğin başta işitilen tinnitus, muhtemelen her iki kulaktaki tinnitusun birbirine eşit oluşundan kaynaklanabilir. Buna benzer bir etki, stereo müzik setlerinde balans ayarının sola yada sağa kaydırılmasıyla sesin geldiğini sandığımız noktanın sola yada sağa kayması ile gösterilebilir

Soru 6:. Kulak nasıl çalışır?

Cevap 6: Kulak üç ana bölümde incelenir:
Dışkulak,
Ortakulak
İçkulak
1-Dışkulak, kulak kepçesi ve dış kulak yolundan oluşur. Kulak kepçesi sesleri toplayarak dış kulak yoluyla kulak zarına gönderir. Kulak kepçesi tam karşımızdan gelen sesleri diğer yönlerden gelen seslere göre daha kuvvetli işitmemizi sağlar. Böylece bir sesin geldiği yönü kolaylıkla saptayabiliriz. Dış kulak yolunun hemen giriş kısmında küçük kıllar ve serümen salgı bezleri vardır. Bunlar tozların içeri girmesini önler. Özellikle balmumuna çok benzeyen serümen salgısının kötü bir pislik olmadığını, kulak için toz, mikrop ve mantarlardan koruyucu özellikleri olduğunu bilmek gerekir.
2-Orta kulak: kulak zarı, çekiç-örs-üzengi kemikçikleri zinciri, östaki borusu ve orta kulak boşluğundan oluşur. Orta kulağın işi, dış kulaktan gelen seslerin oluşturduğu zar titreşimlerini kemikçikler yoluyla içkulağa aktarmaktır. Vucuttaki en küçük üç kemik olan çekiç-örs ve üzengi kemikleri, eşşiz birer sanat eseridir ve işlerini kusursuz yaparlar. Sadece esnerken ve yutkunurken açılan östaki borusu orta kulağın havalanmasını ve kulak zarının her iki tarafındaki basıncın hep aynı olmasını sağlar.

3-İçkulakta işitme ile ilgili koklea (cochlea) ve denge ile ilgili yarım-daire-kanalları vardır. Koklea latince salyangoz gibi demektir ve biçimi nedeniyle bu adı almıştır. Koklea içindeki 20 000 kadar "işitme hücreleri" (=saçlı hücreler) ortakulaktan gelen ses titreşimlerini elektriksel uyarılara çevirerek işitme sinirini (=koklear sinir) uyarır ve sesin beyine gitmesini sağlar.

Soru 7: İşitme sistemi nedir?

Cevap 7: İşitme sistemi dışkulaktan beyinin işitme alanına (=akustik korteks) kadar olan tüm yapıları kapsar İşitme siniri ve yaptığı bağlantılar bu yapıya dahildir. İşitme sistemi beynin diğer yapılarıyla çok zengin bağlantılar içerir. Kulak ses titreşimlerini sezer ve sinir uyarılarına çevirerek beyne yollar. Gerçek ses algılaması beyinde olur. Örneğin komadaki bir hastanın kulağı çalışır fakat ses algılaması olmaz

Soru 8:. Tinnitusun sebepleri nelerdir?

Cevap 8: Subjektif tinnitusun çok değişik sebepleri olabilir ve bazılarının hiç önemi yoktur.
Örneğin çoğu kez kulak kiri diye adlandırılan fakat aslında kulağın koruyucu salgısı olan serümenin kulak yolunu tıkaması geçici ve en basit Tinnitus sebebidir. Serümen salgısı dış kulak yolunda tabii olarak üretilir ve miktarı bazı kişilerde gerçekten çok fazladır. Serümenin birikerek dışkulak yolunu tıkaması en basit tinnitus ve işitme kaybı sebebidir. Dışkulak yolunun derinlerine itilen bir pamuk parçası da aynı etkiyi yaratır. Bazı kişiler bunu kulağı temizlemek için yaparlar. Ucu pamuklu çubuk, saç tokası veya kibrit çöpü gibi araçlarla kulağı temizleme gayretlerinin sonu hemen hemen daima serümenin, dışkulak yolunun zara yakın kısımlarında birikip, tıkamasıdır. Eğer kurcalamazsanız kulağınız kendi kendine temizleyecek yapıdadır.
Tinnitus bazen enfeksiyon, kulak zarında delinme, orta kulakta sıvı birikmesi, ve orta kulak kemikçiklerini hareketsizleştiren otoskleroz ve timpanoskleroz gibi hastalıkların bir semptomu olabilir. Tinnitus bazen bir akustik tümör veya baş ve boyundaki damarlardan birinin anevrizmasının (=damar duvarının hastalıklı şekilde balon gibi genişlemesi) bir semptomu olabilir. Bu her iki patolojik (hastalıklı) durum da yaşamı doğrudan tehdit eder. Bu sorunlar genellikle bir miktar işitme kaybına da yol açar. Allerji, yüksek veya düşük tansiyon, tümör, şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, baş ve boyun travmaları, aspirin ve benzeri ağrı kesici ve antiromatizmal ilaçlar, çeşitli antibiyotikler, bazı sedatif/antidepresan ilaçlar da bazen Tinnitus sebebi olabilir.

Özellikle aspirin çok tüketilen bir ilaçtır ve arasıra hiç akla gelmeyecek bir isim altında da satılıyor olabilir. Örneğin:

Alca-C
Alcacyl
Alcaseltzer
Asinpirin
Babyprin
Ceperla
Coraspin
Dispril
Dolviran
Ecoprin
Entersal
Nötras
Sedergine Upsa
Tedavi her durumda farklı olacaktır. Tinnitusun sebebinin aydınlatılması ve varsa tedavisi için konuya ilgili bir KBB uzmanına başvurmanız gerekir.

Soru 9: Tinnitusun tedavisi nedir?

Cevap 9:. Bir hastalığın tedavisi ya küratif veya semptomatik olur. Küratif tedavide hastalığa yol açan etkenler ve mekanizmalar düzeltilerek tedavi sağlanmaktadır. Semptomatik tedavide ise hastalığın yol açtığı sonuçlar ve yakınmalar giderilerek veya azaltılarak tedavi sağlanır. Tinnitusun küratif tedavisi, tinnitusa yol açan özel sebebin tanımlanması, yerinin saptanması ve düzeltilmesi ile sağlanır.
Tinnitusa yol açan tedavi edilebilir hastalıkların tedavisi öncelik taşır. Subjektif tinnituslu hastaların %5 kadarında tinnitusa neden olan hastalık teşhis edilip iyileştirilir ve Tinnitus geçer. Geriye kalan %95 hastada, subjektif tinnitusun etkeni bulunamadığı için, sebebe yönelik bir tedavi yoktur.
Tinnitus için herhangi bir cerrahi tedavi de henüz bulunamamıştır. İşitme sinirinin kesilmesi veya iç kulağın tamamen çıkarılması, Tinnitusu yok etmek şöyle dursun daha çok artırmaktadır.

Tinnitusun nedenlerini araştırmak birçok tetkik ve analiz gerektirir. %90 Hastada işitme bozukluğu ile birlikteliği dışında bir bağlantı saptanamaz. İç kulaktaki işitme hücrelerinin bozukluğu günümüzde iyileştirilememektedir. Birçok ilaç Tinnitusu tedavi ettiği iddiasını çok zayıf olarak taşımaktadır. Fakat hafif ve orta derecede rahatsız edici tinnitusta, tam açıklanamamış bile olsa muhtemel etyolojiye dayanan bir ilaç tedavisi başarılı olabilir.

Tinnitusun semptomatik tedavisinde tinnitusun sebebi saptansa bile düzeltilemediği için hastanın şikayetlerini azaltacak veya mümkünse yok edecek şekilde davranılır. Amaç, tinnitusun hastayı rahatsız etmesini önlemektir. Günümüzde tinnitusun tüm tedavi yöntemleri semptomatiktir. Maskeleme tedavisi günümüzde tinnitusun en etkili ve güvenilir tedavi yöntemidir.

Soru 10: Tinnitusun maskelemeyle tedavisi yöntemini kim ne zaman bulmuş ve uygulamıştır?

Cevap 10: Bugün kullandığımız anlamdaki maskeleme yöntemini bulan ve uygulayan Amerikalı bilim adamı Jack Vernon'dur. Vernon ve ekibi, Tinnitusun maskelenmesi konusundaki bilgilerin çoğunu, tarihte kalmış ve unutulmuş önceki çalışmalardan habersiz üretmiştir. Fakat Vernon'a göre bu konunun mucidi Dr. Jean-Marie Gaspar İtard'dır; çünkü resmi literatürde tinnitusun tedavisinde maskelemeyi ilk anlatan ve kullanan odur. Tüm bu tarihsel bilgiler, Vernon'un tinnitusun tedavisi konusunu işleyip uygulayarak güncelleştirmesiyle araştırılmış ve yıllar sonra gün ışığına çıkmıştır.
Modern otoloji (Kulak hastalıkları Bilimi) İtard'ın "Kulak ve İşitme Hastalıkları" kitabının yayınlanmasıyla 1821 yılında başladı denilebilir. Bu kitabın 21 sayfası tinnitusa ayrılmıştır.
İtard, tinnitusun tibbi bir sorun olduğunu, nedenlerinin araştırılmasını ve eğer bulunabilirse tedavisinin öncelik taşıdığını belirtmiştir. Bu görüş günümüzde de doğrudur. İtard o devirde, rahatsız edici tinnitusun ilaç ve cerrahi tedavilere cevap vermediğini işaret etmiştir. İtard'ın inancına göre tinnitusa dışarıdan verilen seslerle müdahale etmek ve örtmek en etkili tedavi yöntemidir. Ona göre dış sesler yani maskeleyen sesler tinnitusa benzemelidir. Örneğin, eğer hastanın tinnitusu çok ince bir sese benziyorsa alevli bir şömine ateşine yaş veya ıslatılmış odun atılması ve çıkan seslerin dinlenmesini önerdi. Yaş odunun yanarken çıkardığı hışırtı sesleri tinnitusu maskeleyen seslerdir. Eğer hastanın tinnitusu kalın bir sese benziyorsa ateşe kuru odun atılmasıyla çıkan seslerin dinlenmesinin yararlı olacağını yazmıştır.

İtard'ın tavsiyesi ile bir tinnitus hastası kadın bir un değirmeni yakınına taşınarak maskeleme tedavisi sağlamıştır.
Ne yazıkki İtard yaşadığı yıllarda bugün bizim yararlandığımız teknolojiden yoksundu.

Soru 11: Tinnitus tedavisi ile ilgili gelişmeler ümit verici mi?

Cevap 11: Evet. Son yıllarda Tinnitus konusunda çok yoğun araştırmalar yapılmaktadır. 1976 yılına kadar subjektif tinnitusun tedavi edilemeyeceği söylenirdi. Ancak 1977 yılında J.A.Vernon'un yayınladığı akustik maskeleme işlemlerinin başarısı tinnitusa olan ilgiyi artırmıştır. Tinnitus, mekanizmasının ve küratif tedavisinin bulunabilmesi amacıyla yılda 100'den fazla makalenin yayınlandığı, yeni fikirlere ihtiyaç duyulan bir araştırma konusudur. Tinnitusu konu alan araştırma yayınlarının sayısı, 1955-1974 yılları arasında 524, 1975-1995 yılları arasında ise 1841'dir. Profesyonel dergilerdeki bu tebliğlere ilaveten 1979-1995 yılları arasında her dört yılda bir gerçekleştirilmiş olan "Uluslararası Tinnitus Semineri"nin her birindeki tebliğler, kitaplar halinde yayınlanmıştır. Tinnitusa profesyonel ilginin artışını kısmen bu seminerler sağlamıştır. 1995 Temmuz ayında Amerika Birleşik Devletleri'nde Oregon / Portland'da yapılmış olan Beşinci Uluslararası Tinnitus Semineri'nde Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsünde gerçekleştirilmiş olan "Bilgisayarlı bir sistem kullanarak Maskeleme yöntemiyle Tinnitusun Tetkik ve tedavisi" konulu bir çalışma tebliğ edilmiştir. Günümüzde tinnitusun tedavi yöntemleri azdır ve her hastaya denenmelidir.
Ülkemizde de tinnitusla ilgili araştırmaların artacağına kuşkumuz yoktur. Daha çok araştırmacı tinnitus çalışmalarına katıldıkça tedavi yöntemleri gelişecektir. Buluşların çoğu, bilimsel çalışmalar yapılırken tesadüfen bulunur. Fakat hiç kimsenin çalışmadığı bir konuda tesadüfi bir buluş bile beklenemez.
P. Jastreboff'un geliştirmekte olduğu hayvan modeli iyimser olmak için diğer bir nedendir. Hayvan modeli, tinnitusun sırlarının açılması için önemli bir anahtardır. Hayvanlarda tinnitus oluşturduktan sonra herhangi bir ilacın veya yöntemin etki mekanizması hızlı ve güvenli bir şekilde araştırılabilir. İnsanlarda bu tür çalışmalar çok yavaş ilerlemekte veya hiç mümkün olmamaktadır.
Geçmiş yıllarda tümüyle ihmal edilmiş olan tinnitus çözülemeyecek bir sorun değildir.

Soru 12: . Maskeleme yöntemiyle Tinnitusun tedavisi nedir?

Cevap 12: . Tinnitusun maskeleme tedavisi, uygun bir maskeleme sesiyle tinnitusun işitilmez hale getirilmesidir. Maskeleme her tinnitus hastasına iyi gelecek diye bir kural yoktur. Fakat maskeleme tedavisi işe yaradığı zaman hastayı başka türlü başedilemeyen tinnitustan kurtarır.
Maskeleme şu nedenlerle işe yaramaktadır:
a. Maskeleme sesi genellikle bir dar band gürültüdür. Dar band gürültüleri dinlemek saf sesleri işitmekten çok daha hoştur. Bazı hastalar dar band sesleri dinlendirici diye nitelendirir.

b. Hasta tinnitustan rahatsız olduğu zaman maskeleme sesini kullanabilir, sürekli kullanması gerekmemektedir. Bu kullanım süresi çoğu kez günde 2-3 saati geçmemektedir.

c. Maskeleme sesi monoton, anlamsız, bilgisayarla üretilmiş hafif bir sestir.

d. Monoton, hafif ve anlamsız dış sesler çok çabuk ihmal edilir. Bu ihmal etme olayı çok önemlidir. Herhangi bir anda çevrenizi dikkatlice dinlerseniz ne kadar çok sesin var olduğunu fakat ihmal ettiğinizi hemen fark edersiniz.

Tinnitusu örten maskeleme sesi ihmal edilince tinnitus da ihmal edilmiş olur ve işitilmez. Maskelemenin çalışıp çalışmadığı hemen belli olur. Bazen hastanın alışması için bir-iki hafta kadar denemesi gerekebilir.
Patolojik (hastalıklı) bulgu saptanmamış çok rahatsız edici tinnitusu olan hastalara "Akustik Maskeleme Tedavisi" uygulanan ilk tedavi yöntemi olmalıdır. Tinnitusun maskelenmesi beş değişik biçimde uygulanabilir:


Hastaya Özel hazırlanmış Maskeleme Sesi Kasetleri
Tinnitus Maskerler
Birleşik Tinnitus enstrümanları ( masker + işitme cihazı)
İşitme Cihazları
Düşük Seviye Beyaz Gürültü Üreteçleri
Her hasta için özel hazırlanmış maskeleme seslerinin kaydedilmiş olduğu kasetler, sese istediğimiz özelliği en gelişkin bilgisayarları kullanılarak sağladığımız için, amacımıza çok uygundur ve diğer yöntemlerle kıyaslanamayacak kadar ekonomiktir. Bu iş için gerekli bilgisayarlar ve donanımları zaten elde mevcut olduğu için maliyete etkisi azdır.
Hasta, kendisi için hazırlanmış kaseti rahatsız olduğu zaman, istediği süre boyunca ve tinnitusu maskeleyen en az ses seviyesinde dinler.
Maskelemenin mekanizmasının basit ve muhtemel bir açıklaması şöyledir: Bir ses uyaranının verilmesi periferik ve santral işitme sistemindeki sinir liflerini çalıştırarak kullanır. Maskeleme sesinin aynı zamanda verilmesi aynı sinir liflerininin tümünü çalıştırıp kullanabilir. Sinir lifleri maskeleme sesi tarafından meşgul edilirken geriye ses uyaranını taşıyacak sinir lifi kalmaz ve böylece maskeleme olayı oluşur. Kısmi maskelemede ses uyaranı azalmış olarak işitilir. Burada muhtemelen maskeleme sesiyle meşgul edilmeyen az miktardaki sinir lifleri ile sesin işitilmesi sağlanır.

Tinnitusun maskelenmesi de benzer şekilde olabilir. Fakat tinnitusla ilgili sinir liflerinin yeri, gerçek iki ses arasında oluşan maskelemede işe karışan sinir liflerinden değişik yerlerde olabilir. Bu yer, tinnitus frekansıyla da değişebilir. Maskeleme sesi kesildiğinde maskeleme işlemi sona erer.

Soru 13: . Maskeleme yöntemiyle tedavinin işitme sistemine zararlı etkisi var mıdır.?

Cevap 13: Hayır, yoktur. Uygun maskeleme sesi henüz işitilmeye başlandığı seviyede bile etkili olmaya başlar. Tinnitusu örten maskeleme sesi genellikle 5-10 desibeli aşmayan çok hafif bir sestir ve hiç bir zararlı etkisinin bulunmadığı bilimsel yöntemlerle gösterilmiştir.