Microsoft Windows Terimleri
Microsoft Windows Terimleri
x86. Intel 8086* 8088* 80188* 80186* 80286* 80386* 80486 ve Pentium yongaları. Bkz. microprocessor.
access control (erişim kontrolü). Windows NT ve Windows 2000'de yer alan güvenlik mekanizması. Bu mekanizma ile nesnelerin kim tarafından kullanılacağı belirlenir.
access control entry (ACE). Kullanıcılar ve gruplar için güvenlik numarası (security ID) içeren bir listedir.Bu
listede kullanıcı ve grupların hangi işlemleri için izni olduğu yer alır.
access privileges (erişim izni). Dosya ve klasörler üzerinde işlem yapma izni.
account (kullanıcı adı). Bir ağa giriş için gerekli kullanıcı bilgisi. Bkz. User account.
account domain (kullanıcı domaini). Kullanıcı kayıtlarının yaratıldığı domain.
account policy (kullanıcı kaydı politikası). Kullanıcı kayıtlarının kullanımının kontrol edilmesi düzenlemeleri.
active (aktif). Kullanılmakta olan bir pencere* nesne ya da seçilmiş bir simge. Aktif pencerede çalışırken diğer pencereler art alanda kalırlar.
Active Directory (aktif rehber). Active Directory* ağ kaynaklarını yönetmek için geliştirilmiş bir sistemdir. Windows 2000 Server'ın kuruluşunun ardından Active Directory kurularak kullanıcılar* gruplar* bilgisayarlar
ve kaynakların yönetimi sağlanır. Active Directory kuruluşu ile birlikte başlıca üç ana program da bilgisayara yüklenir. Daha sonra bu programlar aracılığıyla Active Directory nesneleri yaratılır ve yönetilir.
Active Directory Service Interfaces (ADSI). Active Directory'ye erişimi sağlayan standart bir programlama
arabirimi.
active partition (aktif disk bölümü). Bilgisayarın açılış yaptığı disk bölümü. Bir basic disk üzerinde aktif disk bölümü primary partititon olmalıdır.
Address Resolution Protocol (ARP). Broadcast trafiğini kullanarak IP adresini ve network adaptörünün fiziksel
MAC adresini bulan bir protokol.
administrative template (.adm file). Group Policy düzenlemeleri için kullanılacak metin dosyası.
Add-in (İçine-Ekle). Yazılıma özel komutlar ya da özellikler ekleyen ek programlardır. Örneğin* Word içinden ulaşılamayan bir uygulamadan* çizimleri almanızı sağlayan bir içine-ekle programı yazabilirsiniz.
adress space (adres alanı). Bakınız. virtual virtual address space (sanal adres alanı).
agent (servis). Simple Network Management Protocol (SNMP) üzerinde çalışan bir uygulama.
aggregate functions (toplama fonksiyonları). SUM* AVG gibi veriler üzerinde işlem yapan fonksiyonlar. Aggregate fonksiyonlara örnek olarak: AVG* COUNT* COUNT(*)* MAX* MIN* SUM* STDEV* STDEVP* VAR* ve VARP.
alert (mesaj). Bir olaya karşı kullanıcı tanımlı bir tepki. Alert'ler bir işi çalıştırır ya da belirtilen bir operatöre e-mail gönderir.
alerter service (mesaj servisi). Bir ya da daha çok kullanıcıya (bilgisayara) mesaj göndermeyi sağlayan servis.
alias (öteki ad). Bir tabloya verilen geçici ad. Birçok Login ID tarafından paylaşılan bir veritabanı kullanıcısı adı.
answer file (yanıt dosyası). Windows 2000 kuruluşu sırasında kullanılan ve kuruluş bilgilerini içererek otomatik kuruluş sağlayan bir dosya.
application programming interface (API). Uygulamaların alt-düzey işlemleri yerine getirmek için kullandıkları
rutinler.
application event log (uygulama olayları logu). Windows NT ve Windows 2000 Event Viewer içinde olayları tutan bölüm/dosya. Uygulamalar hataları düzenlenerek bu loga kayıt yazarlar.
application role (uygulama rolü). Bir uygulamanın güvenlik gereksinimi için yaratılan bir rol.
application window (uygulama penceresi). Çalışmakta olan bir uygulamayı içeren alan. Uygulama pencereleri
standart kontrollere* mönü ve başlık çubuklarına* araç çubuklarına sahiptir.
architecture (mimari). Donanım ve yazılım sistemlerinin yapısı.
argument (argüman). Procedure'lar arasında alıp-verilen (geçen) bir değişken* sabit ya da bir ifade.
arithmetic operators (aritmetik işleçler / aritmetik operatörler). Toplama* çarpma* çıkarma ve bölme gibi işlemleri yerine getiren +***-*/ gibi işaretler.
assigned applications (atanan uygulamalar). Uygulamaların assign (atama) edilmesi işlemi kullanıcıların bir uygulamayı kullanmalarını sağlanmasıdır. Böylece kullanıcılar uygulamayı kullandığında ya da bilgisayarını açtığında yazılım otomatik olarak kurulabilir. Bir OU içindeki kullanıcılara bir program assign edildiğinde program hemen kurulmaz. Sadece programın simgesi bilgisayarda görülür. Start mönüsü ve masaüstünden programı görmek ve başlatarak kurmak mümkündür. O programla ilgili bir dosyanın çağırılması (üzerinde çift tıklama) durumunda da program kurulur. Diğer bir deyişle bir uygulamayı assign etmek o uygulamanın her zaman kullanılabilir olmasını sağlar. Ancak fiziksel kuruluş işlemi yapılmaz.
associate (ilişkilendirme). Dosya adından (uzantısından) dosyanın açılarak çalıştırılması.
asynchronous event packet (zaman uyumsuz olay paketi). Bir olayın oluşumunu bir alt düzeye bildiren ve
dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.
attribute (özellik). Bir nesnenin belli bir niceliği ya da niteliği.
audit policy (denetim politikası). Domain ya da bir bilgisayar için yapılan işlemlerin kayıtlarının (log) tutulmasını sağlar.
auditing (denetim). Belli kullanıcı işlemlerinin takip edilmesi sistemi.
authentication (kimlik denetimi). Kullanıcının sisteme giriş bilgisinin kontrol edilmesi. Temel bir kriptografi
servisi. Kimlik denetimi ağ üzerinde güvenlik sağlar. Kullanıcıların adlarının sistem tarafından doğrulanması
bir kimlik denetim işlemidir.
automatic recovery (otomatik kurtarma). Sistemin açılışında tamamlanmayan işlemlerin geri alınması (roll
back) ve diğer bakım işlemleri.
AutoText (Otomatik Metin). Yeniden kullanmak istediğiniz metin ve grafikler için kayıt yeridir. Örneğin* sık
kullandığınız bir yazışma adresi* standart bir anlaşma paragrafı ya da uzun bir iç yazışma dağıtım listesi yeri
olabilir. Her metin ya da grafik seçimi* bir AutoText (Otomatik Metin) girdisi olarak kaydedilir ve her birine
ayrı bir ad verilir.
backup set (yedek seti). Bir ya da daha çok teyp üzerinde yedeklenen dosya ve klasörlerin toplam seti.
bandwidth (bant genişliği). Sayısal iletişimde verilerin gönderilme hızı (bps).
basic disk (temel diskler). Windows 2000 iki tür sabit disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim sistemlerinde bulunan disk parrtitionlarından oluşur. Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan volümleri destekler. Disk kullanım türleri disk üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır.
basic input/output system (BIOS). Bir ROM üzerinde saklanan ve sistemin açılmasıyla birlikte işletilen yazılım.
basic volume (temel volüm). Bir basic disk üzerindeki bir volüm.
backup (yedek). Verilerin çeşitli risklere karşı yedek setleri halinde teyp birimine kopyalanması.
backup device (yedekleme aygıtı). Backup ya da Restore
işleminde kullanılan bir teyp* bir disk dosyası ya da
named pipe.
backup domain controller (yedek domain kontrol birimi).
BDC. Windows NT Server'ın ana domain kontrol biriminin
yedeği olarak kurulduğu bilgisayar. Domain ana kontrol
biriminde yer alan kullanıcı veritabanını yedeğini zaman
uyumlu olarak taşır. Kullanıcılar BDC'ye logon
olabilirler
backup file (yedek dosyası). Full ya da partial
database* transaction log ya da dosya/dosya gruplarının
yedeğini içeren dosya.
backup media (yedekleme ortamı). Yedek setini saklamak
için kullanılan disk* teyp ya da diğer bir aygıt.
backup set (yedek seti). Bir yedek işleminin çıktısı.
background (artalan). Aktif pencerenin arkası ya da arka
alanda yürütülen işlem.
base data type (temel data tipi). Char* varchar* binary
gibi* kullanıcı-tanımlı data tiplerinin yaratıldığı
sistem-tarafından yaratılmış temel data tipleri.
base tables (taban tablolar). Bir görünümün (view)
üzerine kurulduğu tablo.
batch (toplu iş). Bir ya da daha çok deyiminin yer
aldığı dosya.
batch program (toplu iş dosyası). Bir ya da daha çok NT
komutunu içeren bir ASCII dosya. Toplu iş dosyaları
genellikle .BAT uzantısına sahiptir.
bcp files (bcp dosyaları). Zaman uyumlaştırma
(synchronization) sırasında tabloları saklayan dosya.
Berkeley Internet Name Domain (BIND). UNIX işletim
sistemlerindeki Domain Name System (DNS) standardı.
bit. Sayısal bilginin en küçük hali. 0 ya da 1 sayısı.
Bookmark (Yerimi). Daha sonradan kolay erişmek amacıyla*
başvuru olarak atanan seçim alanı ya da metin içindeki
belli konumlardır. Yer imleri* gerçek hayatta* özellikle
uzun bir kitap okurken kullandığınız* kaldığınız yeri
unutmamak için yerleştirdiğiniz işaretlerdir. Word*
sizin seçiminize göre* bulunduğunuz yeri işaretler ve
aynı noktaya çabuk ve kolay erişimi sağlar. Books
Online. Online kitap. Yardım ve araştırma amaçlı
kullanılır.
boot loader (önyükleyici). Sistemin başlatılmasını
sağlayan ve yöneten program.
boot partition (önyükleme bölümü). Windows NT ve Windows
2000 işletim sistemini ve dosyalarını içeren bölüm.
Önyükleme bölümü sistem bölümü ile aynı olabilir ya da
olmayabilir. Bkz. System Partition.boot partition (boot
edilen disk bölümü). İşletim sisteminin bulunduğu disk
bölümü. Boot bölümü ve sistem bölümü aynı olabilir.
briefcase (çanta). Aynı dosyanın farklı uyarlamalarını
uyumlaştırmayı sağlayan özel bir klasör. My Briefcase
uygulaması ile network ortamında bir dosyaya güncel
durumda sahip olmayı sağlar. Windows 2000'de bu sistem
offline folder kullanımı olarak yenilenmiştir. Bkz.
Offline Folder.
bridgehead server. Active Directory replikasyon
işleminde siteler arasındaki replikasyonu yönetmek için
kullanılan bir server.
browser (tarayıcı). Tarayıcı program. Bkz. Web browser.
Internet ve intranet üzerindeki dosyalara erişmek için
kullanılan bir client aracı. Örnein Microsoft Internet
Explorer.
browsing (göz atma* tarama). Ağ üzerindeki dosyalara*
dizinlere* programlara ve aygıtlara erişme. Erişilecek
kaynakların listesini elde etme işlemi.
built-in functions (hazır fonksiyonlar). Uygulamalar
tarafından sağlanan fonksiyonlar. Örneğin datetime gibi.
built-in group (hazır grup). Windows NT işletim
sisteminde otomatik olarak tanımlanan (var olan)
gruplar.
bulk copy program (bcp). Komut satırından yazılarak
verileri kopyalamayı (yedeklemeyi) sağlayan program.
byte (bayt). Bilgisayarda bir birim olarak tanınan bilgi
birimi. Bir bayt genellikle sekiz bitten oluşur.
cache (ön bellek). Ana bellekte daha önce (sık sık)
erişilen bilgilere daha kısa zamanda erişmeyi sağlayan
bir yardımcı bellek. DNS ve WINS için çok bilgilerin
yerel olarak saklandığı yer.
cached pages (ön belleğe alınan sayfalar). Cache içinde
yer alan 8 K kapasiteli sayfalar.
cascade (basamaklamak). Pencerelerin başlık çubukları
görünecek biçimde alt alta dizilmesi. Bunun dışında
veritabanı işlemi olarak yapılan bir işlemin; ilişkili
olan diğer tablolarda da yapılması işlemi. Bkz. cascade
delete.
cascading delete (basamaklı silme). Bir silme işleminin
ilgili tablolardaki diğer satırları da silmesi.
cascading update (basamaklı güncelleme). Bir güncelleme
işleminin ilgili tablolardaki diğer satırları da
güncellemesi.
case sensitive (büyük/küçük harf ayrımı). Büyük/küçük
harf ayrımının yapılması.
cell (hücre). Tablolarda verilerin girildiği satırların
ve kolonların kesiştiği alanlar.
certificate (sertifika). Internet üzerinde kimlik
denetimi ve veri güvenliği için kullanılan sayısal bir
belge.
character (karakter). Bir birim anlamlı veri. Harf ya da
rakam.
character format (karakter formatı). Verilerin text
karakterleri ile saklanması.
character set (karakter seti). Uygulamaların
kullandıkları char* varchar ve text data tiplerinde
tanıdığı karakter seti. Bir karakter seti 256 harften
oluşur. İlk 128 karakter genelde bütün karakter
setlerinde aynıdır. İkinci 128 karakter ise ek
karakterler (extended character set) olarak tanımlanır.
character string (karakter dizgisi). Belli işaretlerle
birbirinden ayrılmış karakter grupları.
chart (grafik). Form ya da rapor üzerinde verilerin
grafik olarak gösterildiği alanlar.
check box (onay kutusu / kontrol kutusu). Bir seçeneğin
seçildiğini gösteren kontrol. Diyalog kutularında yer
alan ve X işaretini fare ya da ara çubuğuna basılarak
seçilen seçenekler.
checkpoint (kontrol noktası). Verilerdeki
değişikliklerin database'e kayıt edildiğinin garanti
edildiği gösteren yer.
child domain (alt domain). DNS ve Active Directory
içinde bir domain'in altında yer alan bir domain.
class (sınıf). Ortak özellikleri olan nesneler
kategorisi. Active Directory içinde her nesne şema
içindeki bir ya da daha fazla sınıftan oluşur.
client (istemci). Ağ üzerinde genellikle ağ
kaynaklarından yararlanan kullanıcı (bilgisayar). Server
tarafından paylaştırılan kaynaklara erişen bilgisayar.
client cursor (istemci gösterici). Client üzerinde
gerçekleştirilen bir cursor. Client cursor* bütün sonuç
setinin client'a transfer edilmesini ve client API
yazılımının (örneğin ADO) cursor'ın fonksiyonelliğini
saklanan sonuç seti üzerinde gerçekleştirmesini sağlar.
Client cursor'lar bütün corsor'ları desteklemezler.
Sadece statik ve forward-only cursor'lar desteklenir.
client-server network (istemci/sunucu ağ). Ağ
kaynaklarının bir hizmet birimi (server) tarafından
yönetildiği ve genellikle masa üstü uygulamaları için ağ
üzerinde çok sayıda kullanıcıya (client) hizmet
verildiği ağ ortamı.
clipboard (pano). Uygulamalar arasında bilgi alışverişi
yapmayı sağlayan bellekte geçici saklama alanı.
cluster (küme). Node ya da host olarak bilinen bir grup
bilgisayar. Küme içindeki bilgisayarlar özellikle
mission-critical uygulamalarda kullanılırlar. Kümeleme
Network Load Balancing ve kesintisiz işletim sağlar.
clustered index (kümelenmiş indeks). Fiziksel ve
mantıksal veri düzeninin aynı olduğu indeks sistemi.
column (kolon). Bütün satırların ortak olarak
adlandırıldığı yer.
command (komut). Bir işlemin yerine getirilmesini
sağlayan sözcük.
command button (komut düğmesi). Diyalog kutularında
belli bir işlemi yerine getiren düğme.
comparison (karşılaştırma operatörü). İki değeri ya da
ifadeyi karşılaştırmak için kullanılan operatör (işleç).
Örneğin büyüktür* küçüktür* eşittir gibi.
composite index (birleşik indeks). Birden çok kolonu
kullanan bir indeks.
composite key (birleşik anahtar). İki ya da daha fazla
kolondan oluşan bir anahtar. Özellikle iki ya da daha
fazla join bulunan sorgularda gereksinim duyulur.
computer browser service (bilgisayar göz atma servisi).
Bilgisayarların ve kaynakların güncel listesini sağlayan
servis.
computer name (bilgisayar adı). Network ortamında ve
işletim sistemi kuruluşunda bir bilgisayarı tek başına
tanımlayan 15 karakterlik bilgi.
concurrent access (aynı anda / birlikte erişim). Aynı
datayı aynı anda birden çok kişi erişip güncellediğinde
oluşur.
configuration (konfigürasyon / görünüm). Bir
bilgisayarın özellikleri. Ana bellek* işlemci* yan
birimler ve yazılımlar olmak üzere tüm özellikleri .
configuration manager (görünüm yöneticisi).
Plug-and-Play teknolojisinde yazılımların görünümlerin
(configuration) düzenleyen birim.
connection (bağlantı). Bilgisayarlar arası ya da bir
bilgisayar ile diğer bir bilgisayarın ya da aygıtın
ilişki kurması.
connection object (bağlantı nesneleri). Domain
Controller arasında Active Directory replikasyon
nesnelerini temsil eden nesne. Connection nesneleri
Knowledge Consistency Checker tarafından otomatik olarak
yaratılır.
connectivity (bağlanabilirlik). Farklı bilgisayarların
birbirleriyle iletişim kurması.
copy to (kopyala). Seçilen metin ya da çizimin
işaretlenerek (silinmeden) panoya atılması.
cryptography (kriptografi). Güvenlik alanında yapılan
çalışmalar. Genelde dört alanda işlemleri
gerçekleştirir: confidentiality* integrity*
authentication ve nonrepudiation.
cursor (cursor). Uygulamaların dataları satır satır
işlemesiyle ilgili database nesnesi. Cursor'ler
sayesinde sonuç seti üzerinde birçok işlem satır satır
yerine getirilebilir.
cut (kesme). Bir metin ya da çizim parçasının
işaretlenerek (silinerek) panoya atılması.
cyclical redundancy check (CRC). Veri iletişiminde hata
kontrolü.
data (veri). Bilgisayarda kullanılan verilerin kodlanmış
temsili.
data definition (veri tanımlama). Veritabanı
nesnelerinin düzenlenmesi ve veri tabanının yaratılması.
data dictionary (data sözlüğü). Database nesneleri
hakkında bilgi içere sistem tabloları.
Data Field (Veri Alanı). Bir veri kaynağındaki veri
kategorisidir. Veri alanı* verilerin kaynağındaki
sütunlara bağlıdır. Her veri alanın kaynağı* o veri
sütununun ilk satırında listelenir. Örneğin* MüşteriAdı*
Posta Kodu birer veri alanıdır.
data file (data dosyası). Tablo* satır ve stored
procedure gibi dataları içeren dosya.
data integrity (data bütünlüğü). Dataların
güvenilirliğini ve doğruluğunu ifade eden bir terim.
İlişkisel database sistemlerinde tablolar arasındaki
tutarlılığı ifade eder.
data mart. Bir data warehouse'ın subseti. Bir data mart*
departman düzeyindeki verileri saklar.
data pump. Heterojen ortamlar arasında verileri
dönüştürmeyi sağlayan bir OLE DB servis provider'ıdır.
Data Record (Veri Kaydı). Veri kaynağındaki ilgili
satırlar için kullanılır. Bir müşteri listesindeki* o
müşteriyle ilgili her şey bir veri kaydı için örnek
olabilir.
data transfer (data transferi). İki bilgisayar arasında
veri kopyalama.
data transformation (data dönüştürme). Kaynak verinin
çeşitli işlemler yapılarak hedef alana kopyalanması.
data type (data türü/ data tipi). Bir kolon ya da
değişken içinde saklanan verinin tipini (türünü)
belirleyen özellik.
data warehouse. Bir organizasyonun bilgi gereksinimlerin
karşılamak için geliştirilmiş bir karar-destek sistemi.
data modification (veri değiştirme). Veri tabanındaki
verilerin değiştirilmesi; ekleme* silme vb. işlemler.
INSERT* DELETE ve UPDATE deyimleri.
database (veritabanı). Belli bir amaç için bir araya
gelmiş (toplanmış) veriler. Tablolar* sorgular* formlar*
raporlar ve modüller.
database catalog (database katalog). Bir database'in
sistem tabloları.
database diagram (database diyagramı). Bir database
şemasının herhangi bir kısmının grafiksel temsili.
database engine (veritabanı motoru). Uygulama ya da
veritabanı yönetim sistemi ile veri arasında ilişki
kuran program.
database file (database dosyası). Database'in saklandığı
dosya.
database name (database adı). Database için tanımlayıcı
bir ad. Maksimum 30 karakter.
database object (database nesnesi). Bir database'in
bileşenlerinden birisi. Bir tablo* bir indeks* bir
trigger* bir key vb.
database object owner (database nesne sahibi). Bir
database nesnesini yaratan kullanıcı.
database statistics (veritabanı istatistikleri).
Sorguları optimize etmek için veritabanında tutulan
bilgiler.
database owner (veritabanı sahibi). Veritabanını yaratan
kullanıcı.
database window (veritabanı penceresi). Access
veritabanının yönetimini sağlayan pencere.
datagram. Ağ üzerinde gönderilen verinin doğrulama
paketi. Karşı taraf LAN ya da WAN üzerinde olabilir.
datasheet (çalışma tablosu). Tablolar* formlar ve
sorguların satırlar ve kolonlar olarak gösterildiği
alanlar.
deadlock (çıkmaz). İki kullanıcının (ikisinin birden)
bir data birimi üzerinde kilitleme konu olması
durumunda; Birbirlerinin kilitlerine erişmeye
çalışırlar. Böylece birbirlerini bekleyen iki kullanıcı
çıkmazı oluşturur.
default (varsayım). İlişkisel database sistemlerinde her
kolonun bir varsayım değeri vardır. Bu değer* herhangi
bir değer ya da NULL olabilir. Hazır olarak tanımlanan
veri.
default database (varsayım database). Kullanıcının logon
olur olmaz otomatik olarak kullandığı database.
default gateway (varsayılan geçit). Yerel ağ üzerindeki
ara network birimi. Yerel ağın diğer ağlarla bağlantısı
için kullanılır.
default language (varsayım dil). Kullanıcının logon olur
olmaz otomatik olarak kullandığı dil.
default printer (varsayım yazıcı). Print (yazdır) komutu
ile doğrudan yollanan yazıcı.
default subnet mask. Ağ üzerindeki bölümü gösteren
bilgiler. Class A için 255.0.0.0. Class B için
255.255.0.0. ve Class C için 255.255.255.0.
default value (hazır değer). Alanlara otomatik olarak
gelen değerler.
defragmentation (birleştirme). Disk üzerinde dağılmış
parçaların bir araya getirilerek performansın
artırılması. Bunun dışında Windows 2000'de Active
Directory defragmentation işleminde ise directory
database dosyalarındaki bilgiler birleştirilir.
delegation (atama* delege etme). Bir Active Directory
yönetim biriminin domain ya da ou* yönetiminin
sorumluluğunun bir kullanıcıya verilmesi.
deny (iptal). Bir kullanıcının izninin kaldırması. Belli
bir kullanıcının ya da rolün izninin kısıtlanması
gerekebilir. Bu durumda deny işlemi yapılır. Bir
kullanıcının ya da rolün deny edilmesi Kullanıcının ya
da rolün izinlerini ortadan kaldırır. Diğer bir rolden
(miras olarak) gelen izinleri de pasifleştirir.
desktop (masaüstü). Bilgisayarın çalışma ekranı.
Kullanıcının sistemi kontrol ettiği işletim sisteminin
arayüzü. Pencereler* simgeler* vb. bütün işlemlerin
yapıldığı toplam ekran alanı.
destination directory (hedef dizin). Kopyalama ya da
taşıma yapılacak dizin.
destination table (hedef tablo). Yayınlanan (published)
bir tablonun replikasyonu olarak yaratılan üye tablo.
device (aygıt). Bilgisayar sisteminin bir parçası. Bir
yazıcı* bir kart* fare* vb.
device driver (aygıt sürücüsü). Belli bir aygıtın
kullanımını sağlayan program. Bir aygıtın Windows 2000
ile iletişim kurmasını sağlar. Örneğin bir yazıcı sürücü
gibi
DHCP Manager (DHCP Yöneticisi). DHCP serverlarını
yönetmek için kullanılan araç.
dialog box (iletişim kutusu). Kullanıcıdan bir bilgi
alınacağı zaman ekrana gelen mesaj kutusu. Tamam ve
İptal düğmeleri ve çeşitli seçenekleri içeren diyalog
kutularının bazıları ortak iletişim kutusudur (Open
gibi) . Her uygulamada aynısı ekrana gelir.
directory (dizin). Bilgisayarlar* kullanıcılar ve diğer
nesneler hakkında bilgi içeren bir kaynak. Windows 2000
directory sistemi yazıcılar* uygulamalar* kullanıcılar
vb nesneler hakkında bilgi içerir.
directory service (directory servisi). Directory
bilgilerinin kullanıcılar tarafından kullanılmasını
sağlayan bir hizmet.
directory tree (directory ağacı). Bir directory içindeki
hiyerarşik biçimde yer alan nesneler ve konteynırlar.
directory (dizin). Sabit disk ya da disket üzerinde
bilgi ve program dosyalarını içeren bir bölüm.
directory partition (directory bölümü). Active
Directory* Windows 2000 domain controller bilgisayarları
arasında replike edilirken üç directory bölümü replike
edilir: şema* configuration ve domain bilgisi.
directory tree (dizin ağacı). Disk üzerinde yer alan
dizinlerin ağaç biçiminde gösterilmesi.
directory window (dizin penceresi). Windows 3.1'de Dosya
Yöneticisinde* Windows 95 'te ve Windows NT'de
Explorer'da mevcut dizin düzenini* alt dizinleri ve
dosyaları gösteren pencere.
dirty pages (değiştirilmiş sayfalar). Son checkpoint
işleminden sonra değiştirilen ön belleğe alınan (cached)
sayfalar.
dirty read (değiştirilmiş sayfaları okuma). Uncommitted
dataların okunması. Genellikle birden çok transaction
ile aynı satırı okumasıyla oluşur.
disable (kullanılamaz* geçersiz). Olmaması ya da
çalışmaması şeklindeki bir düzenleme.
discretionary access control list (DACL). Nesnelerin
güvenlik açıklamalarının bulunduğu liste.
diskette (disket). Küçük boyutlarda* belli bir
kapasitede bilgi saklayan ortamlar.
disk duplexing (disk çoğaltma). Bir diskin diğer bir
disk kontrol aracılığıyla ayna kopyasının düzenlenmesi.
disk mirroring (disk aynalama). Bir diskin bir bölümünün
aynısının diğer bir fiziksel diske kopyalanmasıdır.
disk quota (disk kotası). Bir kullanıcı tarafından
kullanılabilecek maksimum disk alanı miktarı.
disk striping (disk şeritleme). Verilerin 64 KB'lık
bloklara bölünüp 2 ila 32 diskten oluşan disk dizisi
(disk array) üzerinde düzenlenmesi işlemi.
distinguished name. Relative distinguished adını
kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak tanımlayan
ad. Active Directory içindeki her nesne bir
distinguished ada sahiptir.
distributed file system (Dfs). Paylaştırılan klasörlerin
merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.
distinguished name. Relative distinguished adını
kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak tanımlayan
ad. Active Directory içindeki her nesne bir
distinguished ada sahiptir.
Distributed file system (Dfs). Paylaştırılan klasörlerin
merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.
distributed processing (dağıtılmış işlem). Data işleme
aşamalarının farklı yerlerde bulunması.
distributed query (dağıtılmış sorgu). Verilere farklı
(heterojen) ortamlardan erişen bir sorgu.
distribution database (dağıtım database). Replikasyon
işleminde verileri alıp üyelere (subscriber) dağıtan
database.
Distributor. Distribution database'i içeren server.
Distributor yayınlanan verileri alır* saklar ve üyelere
(subscriber) dağıtır.
******** (belge). Yazılan ya da kullanılan bir veri
dosyası. Örneğin WordPad ile yazılan belge.
********-centric (doküman merkezli). Ortamın
uygulamalarla değil de kullanıcının geliştirdiği
dokümanlarla kullanılması. Windows 95* Windows NT ve
Cario işletim sistemleri ilk doküman-merkezli işletim
sistemleridir.
domain (etki alanı). Windows 2000 ve Active Directory
ağı içinde ortak directory veritabanını kullanan bir
dizi bilgisayarın oluşturduğu ağ alanı. Bir domain
merkezi olarak kaynakların yönetimini sağlar. Windows
2000 ağı içinde domain adları hiyerarşik olarak
düzenlenir.
domain controller (domain kontrolör). Domain içinde
kullanıcıların kimlik denetimi yapan bilgisayar.
domain controller (domain kontrol birimi). Ana domain
kontrol biriminin yerine kullanıcıların logon
olabileceği ikinci bir NT Server.
Domain Name System (DNS). Domain adlarının bulunmasını
sağlayan hiyerarşik adlandırma sistemidir. DNS* domain
adlarına karşılık gelen IP adreslerinin bulunmasını
sağlayan bir servis sağlar.
domain namespace (domain ad alanı). DNS tarafından
kullanılan veritabanı yapısı.
double click (çift tıklamak). Farenin düğmesine ard arda
iki kez basılması. Genellikle bir simge üzerine fare ile
çift tıklanarak simgenin bağlı olduğu program
çalıştırılır.
drag (sürüklemek). Bir nesnenin fare ile taşınması. Bu
işlemde nesne fare tuşuna basılarak bir yerden bir yere
sürüklenir.
driver (sürücü). Bilgisayarın bir kaynağı. A* B* C gibi
disk ortamları ve ağ kaynakları.
dynamic cursor (dinamik cursor). Açık olmasına rağmen
altındaki verilerin değiştirilmesini etkileyen cursor.
dynamic disk (dinamik disk). Windows 2000 iki tür sabit
disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik
diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim
sistemlerinde bulunan disk partitionlarından oluşur.
Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade
eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan
volümleri destekler. Disk kullanım türleri disk
üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik
diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır.
Dinamik diskler ise basit volümler* spanned volümler*
mirror volümler* striped volümler ve RAID-5
volümlerinden oluşur. Dinamik disk kullanımının
üstünlükleri şunlardır:
Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP). IP
adreslerinin dinamik olarak yapılandırılmasını sağlayan
bir network protokolü.
dynamic recovery (dinamik kurtarma). Yazılım sorunlarını
ve data bütünlüğünü kontrol etmek ve onarma işlemi.
dynamic update (dinamik güncelleme). DNS sisteminde
bilgisayar adlarının dinamik olarak kaydedilmesiyle
ilgili düzenleme.
dynamic volume (dinamik volüm). Windows 2000 içinde Disk
Management aracı ile yaratılmış bir disk alanı. Bir
dinamik volüm* simple* spanned* striped* mirrored* ve
RAID-5 volümlerinden oluşabilir.
emergency repair disk (ERD). Backup programı tarafından
yaratılan ve %SystemRoot%/Repair klasöründeki üç dosyayı
içeren bir disket. Bu disket sistemin açıladığı
durumlarda kurtarma işlemi sırasında kullanılır.
embed (katmak). Bir uygulamada yaratılmış bir bilgi
öğesinin (bir resim* bir ses* metin) diğer bir
uygulamaya eklenmesi.
embedded object (katılmış nesne). Diğer bir uygulamadan
kesilerek yapıştırılmış nesne.
encryption (şifreleme). Verilerin okunmasını engellemek
için uygulanan bir güvenlik yöntemi.
Encrypting File System (EFS). Windows 2000'le gelen ve
NTFS disk üzerindeki bilgileri korumayı amaçlayan bir
düzenleme.
encryption (işaretleme). Verilerin yeniden düzenlenerek
korunası .
enumarate (tanıma). İlgili nesnelerin listelenmesi ve
tanımlanması.
entity integrity (birim bütünlüğü). Bir tablodaki bir
satırın tek bir birim olarak tanımlanmasını; böylece
çift değer (duplicate) almamasını sağlayan özellik. Bu
özellik genellikle UNIQUE ve PRIMARY KEY
kısıtlamalarıyla sağlanır.
exclusive lock (özel kilit). Serbest kalıncaya kadar
diğer kilitler tarafından etkilenmeyen bir kilit.
INSERT* UPDATE ya da DELETE işlemlerinde mutlaka bir
özel kilit uygulanır.
explicit trust relationship (açık güven ilişkisi).
Windows 2000 domainleri arasında açık olarak tek yönlü
(windows NT türü) bir güven ilişkisi ya da Windows 2000
ile bir Windows NT domaini arasında yaratılan güven
ilişkisi.
expression (ifade). Bir query içinde yer alan bir kolon
adı* değişken* sabit ya da fonksiyon.
extended memory (eklenmiş bellek). Ana bellek içinde 1
Mb. klasik bellek alanının üzerindeki bellek alanı.
Windows 3.1eklenmiş belleği kullanarak kullanıcının
bellek sorunu olmamasını sağlar. Sanal bellek de burada
yer alır. Windows 95 ve NT bellek yönetiminde böyle bir
kavram yoktur.
Explorer (Windows Explorer). Windows 95 ve NT
arabiriminde yer alan bir program. Dosyaları* klasörleri
ve programları düzenlemek* bulmak vb işlemler için
kullanılır.
fault tolerance (hata toleransı). Donanım hatalarına
karşı verilerin bütünlüğünün korunması.
field (alan). Bir satır içindeki bir elaman. Bir kolon.
Field (Alan).Metin* grafik* sayfa numaraları* tarih ve
diğer bilgileri belgeye otomatik eklemek için kullanılan
bir kod parçasıdır. Örneğin* Date (Tarih) alanı o anki
tarihi belgeye ekler. Alanlar* ayrıca Mail Merge (Adres
Mektup Birleştirme) işlemi içinde* alanları asıl belgeye
bağlamak için kullanılır.
file (dosya). Bir birim bilgi. Bir belge ya da bir
programın adı* uzunluğu ve diğer özellikleri ile yapısı.
Program dosyaları (.exe* .com* .bat* .pif)
çalıştırılabilir. .DOC* .XLS gibi uzantılara sahip
dosyalar ise kullanıcıların yarattığı veri dosyalarıdır.
(dosya adı Bir dosyanın adı. Disk alanı üzerine
kaydedildiği ad. Dosya adı iki kısımdan oluşur; dosya
adı ve uzantısı.
filegroup (dosya grubu). Bir birim olarak yönetilebilen
bir ya da daha çok dosya.
fixed database role (sabit database rolü). Her bir için
belli görevleri tanımlayan rol.
fixed server role (sabit server rolü). Database'lerin
dışında server düzeyinde görevleri içeren roller.
focus (odaklanma). Kullanıcı girişi için hazır olma. Bir
kontrolün aktif hale gelerek kullanım için hazır olması
(seçilmesi).
folder (klasör). Mantıksal bir depo alanı. İçinde
dosyaları* programları ve dokümanları içeren klasörler
masaüstünde yer alırlar ve Windows 95 ve NT kullanıcı
arabiriminin ana birimini oluştururlar.
Font Formatting (Karakter Biçimlendirme). İstediğiniz
sayıda seçili karaktere uygulanabilecek biçimlendirme.
Karakter biçimlerini uygulamak için* Format (Biçim)
menüsünde Font (Yazıtipi) komutunu* Formatting
(Biçimlendirme) araç çubuğunu ve klavye kısayollarını
kullanabilirsiniz.
foreground (önalan). ekranda aktif pencerenin kapladığı
alan.
foreign key (yabancı anahtar). Ana tablodan gelen ana
anahtara karşılık ilgili alt tablolardaki alan.
İlişkisel bütünlük kuralı gereği her yabancı anahtar
diğer tabloda bir ana anahtarı işaret eder.
forest (orman). Bir ya da daha çok Active Directory
ağacının yer aldığı alan. Forest içindeki bütün
domainler ortak veritabanını kullanırlar.
format (biçim). Bir metnin renk* yazı tipi* paragraf
düzeni vb. özelliklerle düzenlenmesi.
free space (boş alan). Diskte yeni bölümler (partition)
yaratmak için kullanılan kullanılmayan ve formasız
alanlar.
foreign key (yabancı anahtar). FK. Aynı ya da diğer bir
tablodaki primary key değeri ile eşleşen kolon ya da
kolon bileşeni.
fully qualified domain name (FQDN). Domain içindeki yeri
itibariyle tam olarak bir domaini belirten domain adı.
Örneğin. Bilgisayar1.sirket.com* bir bilgisayarı
gösteren tam bir domain adıdır.
function (fonksiyon). Bir birim olarak işletilen komut
kümesi. Bir ad ile ve gerekirse giriş parametreleriyle
çalıştırılan fonksiyonlar belli bir işlemi yerine
getirirler.
global group (global grup). Domain'in tüm üyelerinde
geçerli olan gruplar.
Global Catalog (global katalog). Her domainden bir kısım
kendi domaininin de bütün nesnelerini içeren Windows
2000 için özel bir domain controller. Active Directory
sistemi içinde domain controller olan ilk server global
katalog olur.
globally unique identifier (GUID). Tek olarak üretilen
16-bayt bir değer. Zamanı ve bir sıra numarasını içerir
ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için
kullanılır.
Group Policy (grup politikaları). Programların* network
kaynaklarının ve işletim sisteminin çalışmasını kontrol
altına alan düzenlemeler. Grup politikaları bir
kullanıcıya* gruba* OU'ya ya da domaine uygulanırlar.
Group Policy object (grup politikası nesnesi). Grup
politikalarını oluşturmak için kullanılan ve birden çok
grup politikası düzenlemesini içeren düzenleme.
grant (izin vermek). Kullanıcıya bir işlemi yapmak için
izin vermek.
group (grup). Belli sayıda kullanıcıdan oluşan bir grup.
Yerel ve global olmak üzere belli işlemleri yapmak için
gruplar tanımlanır. Program ya da dokümanlardan oluşmuş
bir küme.
hard disk (sabit disk). Sistem içinde yerleştirilmiş ve
kendi sürücüsü içinde sabit olarak yer alan disk.
hardware (donanım). Bilgisayarın fiziksel kısımları.
Klavye* monitör* kartlar* kablolar vb.
Hidden Text (Gizli Metin). Seçilen metni görüntülemenize
ya da gizlemenize izin veren bir karakter biçimidir. Bu
işlem* gizlenecek alan seçildikten sonra* Format (Biçim)
menüsündeki* Font (Yazıtipi) komutu* Hidden Text (Gizli
Metin) onay kutusu ile gerçekleştirilir. Word gizli
metnin altını* noktalı çizgi ile çizer.
hierarchical namespace (hiyerarşik ad alanı). DNS ad
alanı gibi nesnelerin bir biriyle ilgili oldukları ya da
bağlı oldukları adlandırma sistemi.
home directory (kendi dizini). Bir kullanıcın kendi
dosyalarına sahip olduğu dizini.
icon (simge). Program* uygulama* disk sürücü* grup vb.
öğelerin küçük çizimsel biçimleri.
import computer (alan bilgisayar). Bir export server'dan
bilgilerin ana kopyalarını alan bilgisayar.
identifier (tanımlayıcı). Bir database nesnesinin adı.
Bir tanımlayıcı 128 karakter uzunluğunda olabilir.
identity column (identity kolonu). Değeri otomatik
olarak artan bir kolon.
Infrared Data Association (IrDA). Infrared aygıtlar
arasında veri transferi için kullanılan ağ protokolü.
infrared device (infrared aygıt). Infrared ışıkla
çalışan aygıtlar. Yazıcı vb.
inheritance (miras* etkilenme). Bir nesnenin mevcut
(üst) nesnelerden etkilenmesi. Nesneler yaratırken ve
yönetimini delege ederken göz önünde bulundurulacak
şeylerden birisi de inheritance (miras ya da üst
düzeyden otomatik olarak alına haklar ya da
düzenlemeler) dir. Bir OU içinde bir OU yaratırsanız*
yeni OU bütün özelliklerini üst seviyeden alır. İşte bu
işleme inheritance (miras) denir. Bu etkilenme yönetim
amacına uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin merkezi
politikaları yukarıdan aşağıya uygulamak gibi.
insertion point (ekleme noktası). Yazı ortamında metne
ekleme yapılacak yer.
installable filesystem (yüklenebilir dosya sistemi).
Windows 95 ve Windows NT tarafından desteklenen
dosyalama sistemi.
interface (arabirim* arayüz). İki ayrı sistem arasında
ilişki kuran birim.
interrupt (kesme). Bir işlemin yapılmasını sağlayan
donanım sinyali.
Internet. Genel amaçlı ve uluslararası bir bilgisayar
ağı. 1960'lı yıllarda geliştirilen Internet ağı bugün
milyonlarca kişinin kullandığı yaygın bir ağdır.
Firmalar ve şahıslar eğitim* ticari* bilgi verme*
bilimsel ve genel alanlarda kullanılır.
Intranet. Internet teknolojilerinin şirket ya da
organizasyon içinde etkin iletişim ve bilgi akışı için
kullanımıdır.
IntelliMirror. Windows 2000 özelliği. Kullanıcıların
kendi masaüstü ve yazılım düzenlemelerini her yerde ve
her zaman kullanmalarını sağlayan teknoloji.
Internet Information Services (IIS). Microsoft Windows
2000 Server içinde hazır olarak yer alan bir Web server
yazılımdır. Web sitesi* Web uygulaması ve Web kümeleri
(cluster) yaratmayı sağlar. Belgeleri paylaştırmak ya da
belgelere intranet ya da Internet yoluyla ulaşmak için
kullanılan bir üründür.
IP address (ip adresi). Ağ üzerinde bir bilgisayarı ya
da aygıtı tanımlamak için kullanılan 32-bit adres.
job (iş). Bir ya da daha fazla adımdan oluşan yönetim
eyleminin yapılması.
join (bağlantı). İki ya da daha fazla tablo arasında bir
bağlantı oluşturularak bir sonuç setinin oluşturulması.
kernel (çekirdek). İşletim sisteminin temeli. En alt
düzey fonksiyonlar ve bellek yönetiminin yapıldığı yer.
key (anahtar). Bir tablo içinde bir satırı tek olarak
(unique) tanımlayan bir kolon. Bakınız: Primary key.
latency (gecikme). Değişikliğin karşı tarafa yansıması
için geçen süre.
legacy (diğer). Kullanılmakta olan tüm (diğer) donanım
birimlerini gösterir. Plag-and-Play teknolojisine
uymayan bütün donanım birimleri (eski) legacy olarak
adlandırılırlar.
linked server (bağlanılan server). Diğer bir server gibi
kullanılan bir OLE DB data kaynağı.
list box (liste kutusu). Genellikle dizin ve dosya
adlarını içeren listeleyen kontrol.
local group (yerel grup). Bir ya da daha çok
bilgisayardan oluşan ve kendi bilgisayarının
kaynaklarının yönetiminde kullanılan gruplar.
local printer (yerel yazıcı). Bilgisayarın çıkışına
doğrudan bağlanan yazıcı.
local variable (yerel değişken). Atanmış bir değeri olan
kullanıcı-tanımlı bir değişken. Yerel bir değişken
DECLARE deyim ile tanımlanır. İlk değeri de SELECT ya da
SET deyim ile verilir.
lock (kilit). Çok kullanıcılı ortamda aynı kaynağa
erişimin kısıtlanması.
logical operators (mantıksal operatörler). WHERE
deyimiyle arama işlemlerinde kullanılan AND* OR ve NOT
gibi operatörler.
login-ID. Server'a giriş yapan kullanıcı.
logon script. Kullanıcının sisteme girmesiyle birlikte
otomatik olarak işletilen dosyalar.
Main ******** (Ana Belge). Main ******** (Ana Belge)*
Mail Merge (Adres-Mektup Birleştirme) birleştirme
işleminde* birleştirilmiş belgenin her kopyasında aynı
kalan metin ya da grafikleri içerir. Örneğin* yılbaşında
göndereceğiniz tebriklerde metin içeriği hep aynı kalır*
bunun yanında kişiler ve adresler (veriler) değişir.
Burada aynı kalan metinler Main ******** (Ana Belge)
oluşturur.
main directory (ana dizin). Sabit disk içinde bütün
dizinleri içeren dizin (kök).
main memory (ana bellek). Programların ve verilerin
geçici olarak yer aldığı ve işlemlerin yapıldığı bellek
alanı.
mandatory user profile (zorunlu kullanıcı profili).
Kullanıcıların zorunlu olarak uyacakları profil
dosyaları.
Master Boot Record (MBR). Bir sabit disk üzerindeki ilk
sektör. MBR disk için partition tablosunu içerir.
maximize (ekranı kaplama). Pencerenin masaüstünü
kaplayacak biçimde en büyük boyutlarına getirilmesi.
memory(bellek). Bilgi ve programlar için geçici saklama
alanı.
menu (menü). Uygulama pencerelerinde yapılacak işlemleri
tanımlayan işlem grupları.
menu bar (menü çubuğu). Mönü adlarının dizili olduğu ve
genellikle pencerelerin ikinci çubuğu.
Merge Fields (Birleştirme Alanları). Mail Merge (Adres
mektup birleştirme)* Main ******** (Asıl Belge) içine
eklediğiniz birleştirme alanları* seçilmiş veri
kaynağından alınan bilginin nereye ekleneceği konusunda
Word'e yol gösterir. Birleştirme alanları eklemek için*
Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) araç çubuğunda*
Insert Merge Field (Birleştirme Alanı Ekle) düğmesini
tıklamalısınız.
Microsoft Repository. Automation nesnelerine erişim
sağlayan sistemi. Microsoft Repository* TDS paketlerinin
saklanması için ilişkisel database bileşenleri içerir.
Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir
araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar
konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak
adlandırılan araçları içerirler.
Microsoft Network. The Microsoft Network (MSN)* dünya
çapındaki bilgisayar kullanıcıları birliğine kolay ve
ucuz erişim sağlayan çevrimiçi bir hizmettir. MSN'e
erişim bir Windows 95 özelliğidir MSN* işletim
sistemiyle mükemmel biçimde birleştirilmiştir. MSN'i
kullanarak* dünya üzerinde insanlarla haberleşebilir;
son haberleri* spor* hava ve parasal bilgileri
okuyabilir; teknik sorularınıza yanıt bulabilir;
binlerce program arasından istediklerinizi yükleyebilir;
Internet'e bağlanabilir ve diğer işlemleri
yapabilirsiniz.
mirror set (ikiz set). Windows NT 4.0 ve diğer eski
işletim sistemlerinde mirror (disk ikizleme) işlemi
mirror setlerle yapılmaktaydı. Windows 2000'de mirror
setler yerini mirrored volüme bıraktı. Mirrored volümler
bir sabit diskin diğer bir sabit disk ile
yedeklenmesidir. Diğer bir deyişle veriler iki diske
birden yazılarak* disklerden birisinin arızalanması
durumunda diğer diskin kullanılmasını sağlar.
mirrored volume (ikiz volüm). Windows 2000 Server
üzerinde mirrored volüm yaratmak için en azından iki
dinamik disk kullanılır. Mirrored volümler hata
toleransına sahiptir. Bu arada mirrored volümler
extended ya da striped olamazlar. Mirrored volüm
yaratıldıktan sonra iki disk tek bir sürücü harfi ile
kullanılır.
microprocessor (mikroişlemci). Bilgisayarın ana işlem
birimi. Aritmetik* mantık işlemlerini ve belli sayıda
komutu yerine getiren yongalar.
minimize (simge durumuna getirme). Pencerenin
masaüstünde görünmeden görev çubuğunda yer alması.
MMC. Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını
bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar
konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak
adlandırılan araçları içerirler.
MMC snap-in. MMC içine eklenen araçlar. Örneğin Active
Directory Users and Computers aracı MMC içine eklenerek
gerek durulduğunda bir MMC ort******* diğer yardımcı
programlarla birlikte kullanılır.
mode (kip). İşletim sistemi* sürücü ya da bir yazılımın
çalışma biçimi. Yazılımın çalışma kipi işletim sistemi
kaynaklarını* bellek ve işlemci kullanımı ile ilgilidir.
Bkz. Protected mode.
modem. Bilgisayarın telefon hatları üzerinden
birbirlerine bilgi iletmesini sağlayan aygıt.
mouse (fare). İşaretleme aygıtı. Düğmelerine basarak
nesneleri seçer. Fare bir nesneyi bir yerden bir yere de
sürükleyebilir.
multimedia (çoklu ortam). Ses* çizim ve video gibi
değişik ortamlardaki verilerin birlikte kullanılması.
Windows 95 multimedya özelliklerine sahip bir işletim
sistemidir.
multimaster replication (çok asıllı replikayon). Bürün
domain kontroller bilgisayarların directory bilgisini
güncelleyebildiği replikasyon. Windows 2000 Active
Directory replikasyonu bu şekilde çok asıllı bir
replikasyon işlemidir.
multi-tasking (çok-görevlilik). Bir çok uygulamanın
(programın) aynı anda çalıştırılması. Windows NT
öncelikli çok görevliliğe sahip bir işletim sistemidir.
Bkz. pre-emptive multitasking.
mutex. Mutual Exclusion Service.
mutual exclusion service. Bir komut sürecinde sadece bir
iş parçacığının (thread) çalışmasını sağlayan bir
yazılım tasarım tekniği.
named pipe. İşlemler arası iletişim mekanizması.
name resolution (ad çözümleme). Sayısal IP adresi
değerlerinin karşılığı olan domain adlarını bulmak ay da
tam tersi.
network (ağ). Birden çok bilgisayar ve çevre biriminin
ortak kullanımını sağlayan işletim biçimi.
network adapter (ağ kartı). Bilgisayarı kablo ile diğer
bilgisayara fiziksel olarak bağlanmasını sağlar.
network driver (ağ sürücüsü). Ağın içinde yer alan bir
sabit disk ya da dizin.
network printer (ağ yazıcısı). Ağ içine bütün
kullanıcılar tarafından kullanılabilen ortak yazıcı.
non-windows application (Windows dışı uygulamalar).
Bellek yönetimi* sanal bellek vb. özelliklere sahip
olmayan ancak Windows ortamında çalışan programlar.
Normal Template (Normal Şablon). Normal Template (Normal
Şablon)* herhangi bir belge için genel amaçlı bir
şablondur. Word'ü başlattığınızda ya da standart araç
çubuğundan New (Yeni) düğmesine bastığınızda* Word
Normal şablona dayalı yeni ve boş bir belge yaratır.
Varsayılan belge biçimlendirmesini ya da içeriğini
değiştirmek için bu şablonu değiştirebilirsiniz.
object (nesne). Bir veri ya da masaüstünde herhangi bir
şey için kullanılan genel terim. Bir Active Directory
bileşeni. Kullanıcılar* gruplar vb. Nesne temelli
ortamda bütün bileşenler birer nesne olarak yer alırlar.
Programlanırlar ya da yönetilirler.
Offline folder (çevrim dışı klasör). Çevrimiçi klasör
kullanımı teknolojisi ise Windows 2000'in tanıtımlarında
vurgulandığı gibi özellikle hareketli (tek başına ve
şirket ağına bağlı olarak notebook bilgisayar kullanan
kullanıcılar) kullanıcıların verilerini online ve
offline durumdayken kullanmalarını sağlar.
operator. Aritmetik ya da mantıksal işlemler yapmak için
kullanılan özel simgeler (karakterler).
open (açmak). Bir belgeyi ya da tabloyu yükleyerek
pencereye getirmek. Bir pencereyi aktif duruma getirmek.
page (sayfa). Bellekte belli bir kapasitedeki alan.
Paragraph Mark (Paragraf İmi) ((). Paragrafı bitirmek
için ENTER tuşuna bastığınızda Word'ün eklediği
yazıcıdan basılamaz () karakterdir. Paragraph Mark
(Paragraf İmi)* sizin paragrafa uyguladığınız
biçimlendirmeyi de içerir. Standart araç çubuğundaki
düğme ile ekranda görünmesi sağlanır.
partition (bölüm). Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm.
password (parola / şifre). Kullanıcı için programa giriş
izni.
path (yol). Sürücü ve dosya adlarına ulaşmada kullanılan
terim.
peer-to-peer (eşler arası). Bilgisayarlar arasında
uygulama ve dosya paylaşımını sağlayan network şekli.
peripheral unit (çevre birimi). Bir bilgisayar
sisteminde ana bilgisayarın yanında yer alan yazıcı*
modem* vb. yan birimler.
permission (izin). Bir dizin* dosya ya da bir aygıtla
ilgili olarak kullanıcılara verilen yetkiler.
parameter (parametre). Bir query ya da stored procedure
çalıştırıldığında kullanılan bir bilgi. Parametreler
sayesinde aynı query ya da stored procedure* farklı
değerlerle birlikte birçok kez kullanılabilir.
physical name (fiziksel ad). Bir dosyanı yer aldığı yol
(path).
Plug-and-Play. Donanım birimlerinin otomatik olarak
tanınması ve yazılımların kuruluşlarının otomatik olarak
yapılmasını sağlayan donanım ve yazılım tasarım
teknolojisi.
port (çıkış). Bilgisayardan çıkış ve bir aygının
takıldığı bağlantı yerleri.
pre-emptive multitasking (öncelikli çok görevlilik).
Kullanıcıya en iyi şekilde yanıt vermeyi amaçlayan ve
buna göre işlemcinin kontrolünü programın aldığı işletim
biçimi.
primary domain controller (ana domain kontrol birimi).
Primary Domain Controller. NT Server'ın bir domain'inde
merkezi yönetim amaçlı kurulması. Ana domain kontrol
birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain
kullanıcılarının sisteme girişi ana kontrol birimi
üzerinden kontrol edilir.
primary partition (ana bölüm). Diskin işletim sistemi
tarafından işaretlenen bölümü Bir diskte maksimum dört
bölüm bulunur. Eğer ek bir bölüm varsa bu üç olur.
process (program). Çalışmakta olan bir uygulama*
program.
program. Belli bir işlevi olan komut dizisi.
primary key (ana anahtar). PK. Bir tablo içindeki bir
satırı tek olarak (unique) tanımlayan kolon ya da
kolonlar bileşimi.
property (özellik). Bir nesnenin renk* yer vb.
durumlarını açıklayan bilgileri.
protected mode (korumalı kip). Intel 386 mikroişlemcinin
bellek kontrolü yaparak adresleri* giriş/çıkış
kapılarını* fonksiyon çağırmalarını yönettiği bir
işletim biçimi. Bir uygulamanın korumalı kipte
çalışması; uygulamanın sanal bellek alanlarından
yararlanması anlamına gelir.
protocol (protokol). İki (yazılım) biriminin birbiriyle
iletişiminin tanımlanması. Ağ üzeride iki bilgisayarın
kullandığı dil.
publish (yayınlama). Verilerin replikasyon için
hazırlanması. Windows 2000 Server ve Internet
Information servisleri belgelerin Intranet ve Internet
ortamında yayınlanması sağlar. Windows 2000 yayınlama
için WebDAV (HTTP/1.1 için yeni bir ekleme)* Microsoft
FrontPage Server Extensions ve FTP teknolojilerine
sahiptir.
query (sorgu). Tablolardaki saklı verilerin üzerine
kurulmuş sorgular. Sorgular tablolarda yer alan
verilerden istenilen verilerin seçilmesini sağlarlar.
recordset. Sorgu sonucunu içere nesne.
redirector (gönderici). İstemci tarafından bir dosya
istediğini kabul eden ve dosyayı ağ içinde istenilen
yere gönderen yazılım.
registry (sistem veritabanı). Sistem bilgilerinin yer
aldığı ve Windows NT tarafından kullanılan* donanım ve
yazılım birimleri hakkında bilgi içeren veri tabanı.
real mode (gerçek kip). Uygulamaların bellekte tek
başına (global) olarak çalışması biçimi. Bkz.
Protected-mode.
relational database (ilişkisel veritabanı). Tabloların
aralarındaki ilişkiler temelinde kullanıldığı bir
veritabanı sistemi.
relationship (ilişki). İki tablonun ortak kolonları
arasındaki bağlantı.
remote proceduer call (uzak işlem çağrısı) . Dağıtılmış
uygulamaların network ortamındaki bilgisayarlarda
çalışmasını sağlayan mesaj-geçirme sistemi.
Replication (replikasyon). Verilerin çok sayıda
bilgisayar arasında senkronize edilmesi. Windows 2000
replikasyon işleminde Active Directory veritabanı domain
kontroller arasında kopyalanır.
Repository. Microsoft Repository. Automation nesnelerine
erişim sağlayan sistemi. Microsoft Repository* TDS
paketlerinin saklanması için ilişkisel database
bileşenleri içerir.
resource (kaynak). Ağ üzerinden yararlanılabilen bir
nesne.
resource arbitrator (kaynak tanımlayıcı). Plug-and-Play
teknolojisinde donanım birimlerinin gereksim duydukları
kaynakları yöneten birim.
result set (sonuç seti). Bir SELECT deyim ile elde
edilen bilgiler.
rule (kural). Sütuna ne tür veri girişi yapılacağını
belirten tanımlamalar. Alfabetik veri girişi ya da
sıfırdan büyük veri girişi gibi.
revoke (izini almak). Verilmiş bir izini almak.
row (satır). Bir tabloda yer alan ve bir birim (kayıt)
olarak işlenen veriler.
rule (kural). Bir kolona ya da kullanıcı-tanımlı data
tipine bağlı olarak kullanılan ve veri girişini kontrol
eden tanımlamalar.
screen saver (ekran koruyucusu). Belli bir süre klavyeye
ya da fareye dokunulmadığı zaman aktif hale geçerek
ekranda bir resmin ya da şeklin hareket ettirilmesi.
script. Windows 2000 ortamında kod yazma. Windows 2000*
Windows Script Host ile Visual Basic Scripting Edition
(VBScript) ya da Jscript ile yazılan scriptleri
destekler. Script çalıştırıldığında önce kendisini
script engine'e kaydeder. VBScript* Visual Basic gibi
bir programlama dilir. Visual Basic® Scripting Edition
(VBScript) olarak bilinir. Windows Script Host üzerinde
çalışır ve yönetim işlemleri için kullanılır. Notepad
gibi ortamlarda yazılan scriptler .vbs uzantılı olur ve
üzerine çift tıklanarak çalıştırılır.
scroll (kaydırma). Pencereye sığmayan belgenin
aşağı/yukarı ve sağa/sola kaydırılarak tamamının
görüntülenmesi.
scroll bar (kaydırma çubuğu). Pencerelerin sağında ve
altında bulunan ve üzerindeki oklar yardımıyla pencere
alanından büyük olan belgelerin görüntülenmesini
sağlayan araçlar.
schema (şema). Nesne kümesi. Windows 2000'de Active
Directory şeması nesne class bilgilerini içerir. Active
Directory şema bilgileri dinamik olarak güncellenir.
Section (Bölüm). İçinde belirli sayfa
biçimlendirmelerini ayarlayabileceğiniz* belge
parçasıdır. Satır numaralandırma* sütun sayısı* üstbilgi
ve altbilgi gibi özellikleri* belli bir metin alanı için
değiştirmek istediğinizde* yeni bir Section (Bölüm)
yaratmanız gerekir. Siz Section (Bölüm) sonları
belirlemediğiniz sürece* Word* belgeyi tek bir Section
(Bölüm) olarak oluşturur.
security log (güvenlik defteri). Kullanıcıların Audit
düzenlemeleri temelinde güvenlik ile ilgili işlemlerin
takip edildiği kayıtlar.
server (hizmet birimi). Ağın yöneten ve ağ kaynaklarını
diğer bilgisayarlara (client) sunan ana bilgisayar.
server manager. Domain* workgroup ve bilgisayarların
kontrolünü sağlayan program.
service (servis). Dosya ve aygıt paylaşımları için
gerekli hizmetleri yükleyen yazılımlar. Özel
fonksiyonları olan API'ler.
share (paylaşım). Kaynakların (dizin* yazıcı* vb)
network'ün kullanımına açılması.
shortcut (kısayol). Bir nesneye ulaşmanın alternatif
(kısa) yolu.
shortcut key (kısayol tuşu). Bir komut ya da işlemin
yerine getirilmesini sağlayan tuşlar.
site (site). Active Directory serverlarının yer aldığı
bir ağ ortamı. Active Directory tasarımında bir site
aralarında hızlı bir bağlantı olan bir TCP/IP subneti
anlamına gelir.
site link. Siteler arasındaki iletişimi temsil eden
nesne.
software (yazılım). Program* işletim sistemi gibi
bilgisayarların çalışmasını sağlayan ve kullanıcıların
belli sorunlarını çözen elemanlar.
Source ******** (Kaynak Dosya). Bir nesnenin geldiği ya
da bir uygulamanın nesneyi yaratmak için kullandığı
dosyadır. Bir kaynak dosyadaki bilgileri
değiştirdiğinizde* nesnenin bağlı olduğu dosyada
bilgiler de otomatik olarak güncellenir.
status bar (durum çubuğu). Genellikle pencerelerin en
alt satırında bulunan ve o anki duruma ilişkin bilgileri
içeren alan.
stored procedure. Transact-SQL dilinde ve SQL Server'da
komut satırlarından kullanılmak üzere hazırlanmış
deyimler.
subdirectory (altdizin). Bir dizinin içinde yer alan
dizin.
subnet (alt network). Birbiriyle doğrudan iletişim
kurabilen bilgisayarlardan oluşan bir yerel bilgisayar
ağı.
synchronize (zaman uyumlaştırma). Domain veritabanının
diğer domain kontrol birimlerine çoğaltılması.
system partition (sistem bölümü). NT'nin yüklenmesi için
donanıma özel dosyaları içeren disk bölümü.
taskbar (görev çubuğu). Açılmış (aktifleştirilmiş)
uygulamaları gösteren alan.
text file (metin dosya). Sayıları ve karakter bilgileri
içeren bir ASCII dosya.
thread (iş parçacığı). Bir programın işletilebilir bir
parçası.
title bar (başlık çubuğu). Pencerelerin en üstünde ve
pencere uygulamasının adını yazılı olduğu satır.
transaction (işlem bilgisi). Bir grup olarak bir işlemi
yerine getiren database işlemleri.
transaction log. Değişikliklerin kayıtlarının yapıldığı
database dosyası. Transaction log dosyası otomatik
kurtarma işlemi için kullanılır.
tree (ağaç). Hiyerarşik gösterim biçimi. Sabit diskte
yer alan dizinlerin hiyeyarşik biçime (iç içe)
gösterilmesi.
trigger (tetikleyici). Bir tabloya belli bir değer
girildiğinde işletilecek deyimlerini kapsar. Örneğin bir
fatura kaydının girilmesi sonucunda stok ve cari hesap
güncellemelerinin yapılaması gibi.
Unicode. Harfler* rakamlar ve simgelerden oluşan ve
65000 olası değer alabilen karakter seti.
user account (kullanıcı kaydı). Kullanıcı hakkında bütün
bilgileri içeren kayıt. Kullanıcının adı* parolası vb
bilgileri içerir.
user profile (kullanıcı profil dosyası). Kullanıcı
temelli ortam bilgilerini içeren dosya.
view (görünüm). Bir ya da daha çok tablodan gelen
verilerin görünümü.
virtual address space (sanal adres alanı). Belli bir iş
parçacığına (thread) atanan toplam bellek alanını
gösteren adres toplamı.
virtual machine (sanal makina). İşletim sistemi
tarafından yaratılan bir ortamdır. Sanal makine*
bilgisayarın tüm işlevlerini (bellek* işlemci) benzetir.
virtual machine manager (sanal makine yöneticisi).
İşletim sistemi kaynaklarının atanmasını ve
yönetilmesini yöneten sistem.
virtual memory (sanal bellek). Ana bellek alanının yanı
sıra sabit disk alanın belli bir kısmının ana bellek
alanı gibi kullanılması.
wall paper (duvar kağıdı). Masaüstünde artalanın deseni.
web browser (web tarayıcı). Web server üzerindeki web
sayfalarını tarayan (arayan ve bulan) program. Örneğin
Internet Explorer.
window (pencere). Bir uygulamanın yer aldığı sınırlı
alan. Windows'ta her uygulama bir pencere ile yer alır.
volume. Bir ya da daha çok disk bölümünden (partition)
oluşan bir birim disk alanı.
word processing (sözcük işlem). Metin yazma* düzenleme
ve kağıda baskı işlemlerini yapan programlara verilen
ad.
workgroup. Aralarında bağlantı bulunan ve kaynak
paylaşımının mümkün olduğu bir grup bilgisayar.
zone (alan) . DNS veritabanında DNS ağacının bitişik
olan bir kısmıdır. Zon kendi içinde yer alan kaynakların
kayıtlarını (resource records) tutar.
zone transfer (zon transferi). DNS serverların
verilerini uyumlaştırma işlemi.
Alıntı