Konu: Galatasaray Lisesi

Galata Sarayı Ocağı, Galata Sarayı Medresesi, Mekteb-i Sultani, Galatasaray Lisesi ve Galatasaray Üniversitesi

Galata Sarayı Humayun Mektebi adıyla da bilinen bu kurum enderuna (saray mektebi) üst düzeyde eğitimli görevli yetiştirirdi. O yıllarda enderun, Osmanlı sarayında padişahın günlük yaşamını geçirdiği, sarayın eğitim birimlerinin, kütüphanenin, hazine odasının yeraldığı büyük bahçe içine kurulu bir kompleksti.

Ve burada, başta padişah olmak üzere, saraydaki diğer görevlilerin danışabileceği, bir çok alanda bilgi sahibi kişiler hizmet vermekteydi. Bu kişilerin eğitimi ise 15. yüzyıl sonundan (1481) 18. yüzyıl (1715) başlarına kadar işlevini sürdüren Galata Sarayı Ocağı 'nda veriliyordu.

Evliya Çelebi 'nin aktardığı üzere; sultan II. Beyazıd (1481 - 1512) bir kış günü Galata sırtlarında avlanırken son derece bakımlı büyük bir bahçe içinde köhnemiş küçücük bir kulübe görür. Kulübenin sahibi Gül Baba ile tanışan padişah, onu bahçeye gösterdiği özenden dolayı ödüllendirmek ister ve Gül Baba'nın isteği üzerine bu bahçeye bir mektep ve bir darülşifa (hastane) inşaa ettirir.

Hikaye her ne kadar bize okulun bir dilek üzerine kurulduğunu söylese de biz biliyoruz ki; İstanbul'u alan Fatih, antik kültürün izlerini taşıyan bu şehirde kuracağı devletin payidar olabilmesi, mesela bir Bizans İmparatorluğu gibi bin yıl yaşayabilmesi için, önceki kültürleri araştırmakta ve sürekli verdiği talimatlarla çevrilen klasik eserleri okumaktaydı. İşte bunlardan biri olan Platon'un ( Eflatun MÖ 427 - 347) "Devlet" adlı eseri; devleti ancak filozofların yönetebileceğini yazmaktadır. Peki Osmanlı'nın yükselmeye başladığı o yıllarda devleti yönetecek filozoflar nasıl yetiştirilecekti? Saray Okulu vardı ancak bu okula gelecek öğrencilerin ilk ve orta öğrenimleri nerede verilecekti? İşte bu düşüncelerin neticesinde, II. Bayezıd, babası Fatih'in idealindeki okulu "Galata Sarayı Ocağı" adıyla kurarak Osmanlı Saray eğitiminin önemli bir parçasını oluşturmuş oluyordu.

1675 yılına gelindiğinde ise, ocaktaki içoğlanlardan yeteneklileri saraya alınırken diğerleri süvari bölüklerine dağıtılır ve kurum on yıllığına tasfiye edilir. 1715 yılında yeniden açılan ocak, tekrar acemioğlanların eğitimini üstlenir.

1820 yılına dek Osmanlı'nın en önemli kurumlarından biri olan Galata Sarayı Medresesi bu yıldan sonra Tıbbiye ve Askeri Kışla olarak kullanılır.

Sonraki yıllarda gün geçtikçe önemi ve işlevi artan kurum, Osmanlı'da Batılılaşma döneminin ve Tanzimat uygulamalarının bir sembolü olur. Çünkü bu kez de Osmanlı'da hukuksal, siyasal, ve sosyal alanda gerçekleştirilecek yenilikleri yaşama geçirecek aydın kadrolara ve bu kadroların yetiştirilmesi için, geleneksel eğitimin dışında batılı programları da bünyesinde barındıran bir eğitim kurumunua ihtiyaç vardır. Bu amaç doğrultusunda 1 Eylül 1868'de sultan Abdülaziz 'in katıldığı bir törenle Mekteb-I Sultani adıyla kurum yeniden faaliyete geçer. Dönemin Paris Büyükelçisi Cemil Paşa ile Hariciye Nazırı Fuad Paşa 'nın çabalarıyla kurum Fransa'daki lise eğitimine denk ve aynı kalitede öğrenci yetiştirir. Ve bu öğrencilerin arasında katolik, ortodoks ve musevi öğrenciler de vardır. 9 - 12 yaşlarında, öğretime başlayabilen bu öğrenciler dil durumlarına göre fransızca ya da türkçe hazırlık okumaktadırlar. 1908 yılında müdür Tevfik Fikret Bey 'in yaptığı yeniliklerle; ilk, orta ve lise için 3'er yıllık program hazırlanarak eğitim süresini 9 yıla çıkar. Ayrıca Farsça, Arapça, İtalyanca, Latince, Rumca, Ermenice ve Almanca dersleri isteğe bağlı olarak seçmeli ders statüsüne getirilirken, piyano ve keman dersleri de programa dahil edilir.

1924 yılında kurum, Galatasaray Lisesi adıyla ve Cumhuriyet devrimlerine uygun olarak eğitime başlar. Tenefüslerde Fransızca konuşma zorunluluğu kaldırılır ve genel kültür dersleri Türkçe verilmeye başlar. 1965 yılında kız öğrenciler okula kabul edilir. Bir yıl sonra Mektebi Sultani'nin 100. Kuruluş yılı kutlamaları nedeniyle dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle liseyi ziyaret eder. 1975'de ise kurum, Anadolu Lisesi konumuna getirilir ve eğitim 8 yıl olur. Son olarak, 14 Nisan 1992 yılında Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand ile 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal arasında imzalanan protokolle ilkokul ve üniversite eğitimini de kapsayan Galatasaray Eğitim Öğretim Kurumu (GEÖK) hayata geçirilir.

Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumu, 6 Haziran 1994 tarih ve 21952 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 3993 sayılı kanunla Galatasaray Üniversitesi'ne dönüşmüştür. Kurum üniversite statüsünü almasına rağmen, entegre eğitim-öğretim kurumu olma özelliğini korumuş ve Galatasaray Lisesi ile ona bağlı Ilkokul ve Rektörlüğe bağlı öğretim birimleri olarak tanımlanmıştır.

Okulun Geçmişten Günümüze Logoları









Galatasaray Ambleminin Matematiksel Tanımı

Harflerin et kalınlığı esas olarak alınırsa ve bu kalınlığı "d" olarak tanımlarsak (*):

OO' = 4,4 d R3 = 2,8 d R6 = 2,4 d
R1 = 1,6 d R4 = 3,8 d
e = 0,133 d
R2 = 2,6 d R5 = 1,4 d a = 45°


·R2 yarıçaplı daire ile, R5 yarıçaplı daireye J"J' ortak teğetin(Ñ1) çizimi:
OJ= 2,86 d JJ' = 1,1915 d

·R1 yarıçaplı daire ile, R6 yarıçaplı daireye I"I' ortak teğetin(Ñ2) çizimi:
OI= 1,76 d II' = 0,7332 d

Galatasaray Pilavı

Galatasaray camiasında her yıl Haziran ayının ilk Pazar günü Pilav Günü yapılması ve Pilav Gününde Galatasaray Pilavı sunulması olayı, Galatasaraylılar Derneği'nin 1930'lu yıllarda almış olduğu bir dizi kararlar sonucunda başlatılmıştır. Gelenek haline gelen Pilav Günü, ilk kez 1 Haziran 1934 tarihinde yapılmıştır. Derneğin 30 Nisan 1934 tarihli toplantısında "Bütün Galatasaraylıların bulunabileceği bir ziyafet tertibine" ve 14 Mayıs 1934 tarihli toplantısında da "Galatasaraylılar Ziyafetinin 1 Haziran 1934 Cuma günü verilmesine" karar verilmiştir. Ertesi yıl, Pilav Günü tarihi belirlenirken, bir yenilik getirilmiştir. Galatasaraylılar Derneği'nin 17 Nisan 1935 tarihli toplantısında, "Galatasarayılar Senelik Yemeğinin 31 Mayıs 1935 Cuma günü verilmesine ve yemek olarak Kuzu Pilavı, sebze ve Kaymaklı Ekmek Tatlısı ikram edilmesine" karar verilmiştir. Olağanüstü beğeni kazanan bu yemek Galatasaray Pilavı olarak yerleşmiş ve Pilav Günlerinin esas mönüsünü oluşturmuştur. Galatasaraylılar Derneği'nin her yıl Haziran ayının ilk pazar günü düzenlediği Ananevi Pilav Günü'nde tüm Galatasaraylılara Galatasaray Pilavı sunulur. Ayrıca, Lise'nin normal yaşam düzeni içinde, her hafta Cuma günleri, öğle yemeklerinde öğrencilere Galatasaray Pilavı ikram edilir.

Böylece, Galatasaray Pilavı Gününün başlangıç tarihi 1 Haziran 1934 günü ve Galatasaray Pilavı'nın Pilav günlerinde sunulmasının başlangıç tarihi ise, 31 Mayıs 1935 günüdür.

Pilavın Tarifi

Kullanılan malzeme: (Kişi başına)
Pilavlık Pirinç 80 gr. Et 300 gr.
Kuş üzümü 7 gr. Dolma fıstığı 7 gr
Tereyağı 25 gr. Karaciğer - Tuz
Soğan Karabiber

Pilavın yapımı:

Galatasaray Pilavı için kuzu eti kullanılır. Kol, but veya pirzolalık büyük parça et tercih edilmelidir. Et, büyük parça halinde haşlanır ve et suyu hazırlanır. Sonra geniş bir tepsiye alınır ve fırına konur. Et fırına konmadan önce, bir miktar et suyu üzerine gezdirilir. Kuvvetli bir fırın ateşinde, etin 20 dakika içinde kızarmış olması gerekir. Ete başkaca yağ ilave edilmez, kendi yağı yeterlidir. Et, kullanımdan önce, yarım gün kadar buz dolabında bekletilir.

Pirinç, 30 dakika biraz tuz atılmış ılık suda bekletilir. Sonra berrak su akana kadar iyice yıkanır ve süzülür. Tencereye alınır. Kavurma işlemine geçilir. Kavururken tereyağ kullanılır. Kavurma süresi takriben 20 - 30 dakikadır.

Başka bir tencerede tereyağ eritilir, kızdırılır. İnce kıyılmış soğan ve karaciğer tencereye atılır ve kavrulur.Gene başka bir tencerede, biraz tereyağ ile dolma fıstığı kavrulur. Fıstıklar pembeleştiği zaman kuş üzümü üzerine ilave edilir, hafif çevrilir.

Tüm bu kavurma işlemleri bittikten sonra, 1 Kg. Pirince 1,5 Kg. hesabı ile et suyu ve önceden kavrulmuş ve hazır beklemekte olan dolma fıstığı, kuş üzümü, karacığer ile bir miktar karabiber ilave edilir. Tencerenin kapağı kapatılır. Pirinçler, suyunu çekene kadar kuvvetli ateşte, sonra da kısık ateşte pişirilir. Pilavın üzeri göz göz olduğunda pişme işlemi bitmiştir.

Pilavın pişmesi sırasında, önceden kızartılmış etler buzdolabından çıkarılır, porsiyon halinde kesilir. Geniş bir tepsiye alınır. Üzerine et suyu gezdirilir. 15 - 20 dakika kadar ısıtılır.

Bilahare, hazırlanmış pilav ve ısıtılmış parça etler porsiyon haline getirilerek servis yapılır.

Şeref Defteri

Resmi Ziyaretler ( Tamamı için ; [Linkleri Görebilmek için ÜYE Olmalısınız!Hemen ÜYE OL!] )

Gazi Mustafa Kemal



Hasan Ali Yücel



Jacques-Richard Delong

Okul Fotoğrafları

Dışarıdan







Bahçe













Okul İçi



















Tepeden Bir Kare

Kütüphaneler

Tarihçe:

Galatasaray Okulu'nun Sultan II. Beyazıt tarafından ilk kez kuruluşunda (1481) kütüphaneye yer verildiği bilinmektedir. Arşivlerden çıkan tarihi kıymetli belgelerde okul yapılırken mescit, hamam, hastane, çamaşırhane, fırın, yemekhane ve yatakhane ile birlikte kütüphanenin de kurulduğu açıklanmaktadır. Okul bir saray okuludur ve üstelik yatılıdır. Öğrenciler saray tarafından seçilerek alınmaktadır. Onların eksiksiz yetişmeleri için böyle bir kuruluşa gereksinme duyulacağı doğaldır.

Galatasaray Okulu kuruluşundan itibaren pek çok değişikliğe uğramış ve bu değişikliklere rağmen kütüphane ya yerinde bırakılmış, ya da yeniden ihyası yoluna gidilmiştir.

Örneğin, okul II. Selim zamanında (1566-1574) kapatıldı. Öğrenciler Eski ve yeni saraylara dağıtıldı ve okul medreseye dönüştürüldü. III. Sultan Murat (1574-1595) ise, okulun eski düzenini geri getirerek hizmete açtı. Sultan I. Ahmet (1603-1627) okulu tekrar kapattı. II. Sultan Osman (Genç) (1617-1622) okulu bütün kuruluşlarıyla birlikte yeniden ihya etti. Böylece okulun 3. açılışını Padişah Genç Osman yapıyordu.

Okulun yeni baştan kapanışı Padişah IV. Mehmed (1648-1687) zamanına rastlar. IV. Mehmet Edirne Sarayı, İbrahim Paşa Sarayı, Yeni Saray'da büyük ve küçük odalarla birlikte Galatasaray Okulu'nu da kapatarak okulu medrese haline getirdi.

Aradan kırk yıla yakın bir süre geçtikten sonra Sultan III. Ahmet (1703-1730) babasının kapattığı okulu eski düzeni ve kuruluş ile açtı. Bu, okulun dördüncü açılışı oldu.

Okulun bu dördüncü açılışında Galatasaray Enderunu'ndan yetişen Sadrazam Şehit Ali Paşa'nın büyük rolü oldu. Yangında harab olan okulun onarımı için padişahtan izin ve ödenek alarak en kısa zamanda okulun onarımını bitirdi ve hizmete açtı. Zamanın şairlerinden Bahri'nin yazdığı tarih okulun içine, Şair Rahmi'nin yazdığı tarih de dış büyük kapı üzerine kondu. Bu kitabeleri Durmuşzade Ahmet Talik hat'la yazdı.

I. Sultan Mahmut Kütüphanesi:

Son yüzyıla doğru giderek gelişen Galatasaray Okulu özellikle I. Sultan Mahmut (1730-1754) döneminde büyük gelişme gösterdi. Padişah günün koşullarını da göz önüne alarak kütüphaneya el attı. Eski hamam yerine bir kütüphane ve dershane yaptırdı. 1754 yılında büyük bir törenle kütüphane açıldı. Değerli yazma eserler sepetlere konulduğu halde Topkapı Sarayı'ndan sandallarla Tophane İskelesi'ne çıkartıldı ve burada Galatasaray Ağası Baltacılar ve Saray Zabitleri karşılayarak gelen kitapları Galatasaray Okulu Kütüphanesi'ne yerleştirdiler. Çok kalabalık bir halk topluluğunun hazır bulunduğu törene Aşir-i Şerif okuduktan sonra kütüphane ile birlikte yaptırılan çeşmeden şerbetler içildi.

Sultan I. Mahmut Kütüphanesi okul içinde seksenüç yıl hizmet verdi.

Mektep-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane Kütüphanesi:

Galatasaray Okulunun en son kütüphanesi de (Mektep-i Tıbbiye-i Şahane) dönemine rastlar. Muallim-i evvel Dr. Bernard'ın yardım ve ilgileriyle dışarıdan getirtilen muhtelif dilde özellikle Fransızca Tıp, Fen Bilimleri, Tarih ve Edebiyat içeren kitaplarla yeni bir kütüphane kuruldu. II. Mahmut Kütüphanesi'ne ait yazma eserlerden 457 adedi Fatih Kütüphanesi'ne, 444 adet yazma eser de Ayasofya Kütüphanesi'ne taşındı. Bu kitaplar ve defterleri 1950-1960 yılları arasında Süleymaniye Kütüphanesi'ne verilerek bir elde toplatıldı. Ne yazık ki Tıbbiye Okulu'nun kuruluşunun onuncu yılında okul yeniden yandı ve kurtarılabilen kitaplardan pek azı bugün İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsünde korunmaktadır.

Batılı Anlamda Kütüphaneye Doğru:

Galatasaray Sultani'sinde batılı anlamda Fransızca Eğitim yapılması ilk kez 1868-1871 yılları arası Sultan Abdülaziz dönemine rastlar. III. Napolyon'un davetlisi olarak Fransa'ya giden Sultan Abdülaziz dönüşte tıpkı College de France gibi eğitim-öğretim verecek bir okulun kurulması talimatını verdi.

Kurulan okulun müdürlüğüne Fransız Salve getirildi. 11 Mayıs 1868 tarihli Takvim-i Vekayi'de yayınlanan bir fermanla okula Sultani adı verildi. III. Napolyon bunun üzerine okula zengin bir kütüphane bağışladı. Okul 22 Şubat 1907'de tekrar yandı. III. Napolyon'un bağışladığı kütüphane de bu yangında kül oldu. 1909 yılında okul bugünkü binasında öğretime başladı. Bu dönemde okul müdürü Tevfik Fikret'ti.

Tevfik Fikret Kütüphanesi:

Müze, Kütüphane, Jimnastikhane, Konferans Salonu Tevfik Fikret zamanında okula kazandırıldı. Tevfik Fikret bugünkü okul kütüphanesini kurarken kendi sanatçı zevkine de büyük ölçüde yer verdi. Asma katlı, bütün malzemesi ahşaptan duvar ve tavan işlemeleri zarif işçilik taşıyan, camlı kitap dolaoları,kendi eliyle işlediği çalışma masası ile bir Müze-Kütüphane kurdu. Dolapların içindeki kitaplar çoğunlukla Arap Harfli Türkçe Edebiyat, Tarih, Coğrafya ve biraz da Fransızca'dan çevrilmiş romanlardan ibaretti. Fransız dilindeki eserler ise çoğunlukla ders kitapları ve basımı eski tarihli Fransız Edebiyatı ile ilgili eserlerdir.

Tevfik Fikret'ten sonra da bu kütüphane muhafaza edilmiş ve bugünlere kadar gelinmiştir.

1923'ten Sonra Kütüphane:

Okul kütüphanesi 1984 yılına kadar normal bir okul kütüphanesi biçiminde çalışmakta iken Galatasaray Eğitim Vakfı gerçekleştimek istediği pek çok tasarının arasına kütüphaneyi de aldı ve yepyeni bir kütüphanenin meydana gelmesini sağladı.

Yeni Kütüphanenin Özellikleri:

Kütüphanecilikte uluslararası bir sistem olan Dewey Onlu Tasnif Sistemi ile çalışmaya başlayan yeni kütüphane açık raf sistemiyle okuyucuya hizmet vermektedir. Bunun yanında kütüphane hizmetlerinin devamlılık kazanması okul için en büyük kazanç olmuştur. Öğrenciler günün her saatinde kütüphaneden yararlanma olanağına sahiptir. Kütüphanede genellikle güncelliği olan kitaplara yer verilmektedir. Yeni kütüphane 78 kişilik okuma salonuna sahiptir. Ayrıca Haldun Taner Kütüphanesi de araştırmacılar için kaynaklık yapmak üzere düzenlenmiştir. Örneğin Batı Müziği ve Fransız Edebiyatı üzerine araştırma yapacaklara Haldun Taner Kütüphanesi'nde çalışma ortamı hazırdır.

Kütüphanenin Kitap Durumu:

Bugün Sedat Simavi Kütüphanesi adı altında çalışmakta olan Galatasaray Lisesi Merkez Kütüphanesi'nde Ekim 2010 tarihi itibariyle 75778 adet kitap bulunmaktadır. En çok bağış yoluyla zenginleşmeye devam eden kütüphane için son yıllarda satın alma yoluyla güncelliği olan kitaplarda alınmaktadır.

Okuyucu Durumu:

1984 yılından bu yana okuyucu sayısı giderek artış göstermektedir. Bu artışın önde gelen nedenleri:

Çok geniş ve zengin bir kaynakça kolleksiyonu ve

Kütüphanenin gündüzlü geceli okuyucuya açık bulundurulmasıdır.

Bilgisayar Çalışmaları:

Demirbaşa kayıtlı bütün kitapların bilgisayar işlemleri bitirilmiştir. Ayrıca kolleksiyona yeni katılan kitaplar, demirbaş kaydı yapılır yapılmaz bilgisayar ortamına kaydedilmektedir. Öğrencilere ödünç verilen kitapların takibi, listelenmesi, her türlü yazım işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Kütüphane kolleksiyonuna internet ortamında erişilmekte, kitap tarama ve ayirtma yapılabilmektedir.

Kütüphane Çalışma Saatleri:

Türkiye'de bugün hiç bir okul kütüphanesi gündüz ve gece okuyucuya açık değildir. Galatasaray kütüphanesi bu geleneği kaldırarak yeni bir çalışma düzeni yerleştirmiştir.

Gündüz ve gece çalışma saatleri şöyledir:

Gündüz: 09:00 - 17:00
Gece: 17:00 - 22:00

Sevgi ile anılacak çok usta var.

Ah bir müdür olsam.