Basit iç iskonto


İskonto kavramıyla özellikle işletmeler arasında yapılan vadeli alışverişlerde karşılaşılmaktadır. Kredili alışverişlerde borçlu, alacaklıya belirli bir tarihte, alacaklıya ya da onun bildireceği kimseye, belirli miktardaki bir parayı ödeyeceğini gösteren bir belge verir ki bu belgeye “ticari senet” ya da “bono” denir. Senedi elinde bulunduran, senedin vade tarihinde senet bedelini alabileceği gibi vade öncesinde senedi bir finansal kuruma iskonto ettirebilir.

İskonto tutarı, senedin peşin değeri ya da vadeli değeri üzerinden hesaplanabilmektedir. İskonto tutarı senedin peşin değeri üzerinden hesaplanıyorsa buna iç iskonto yöntemi, vadeli değeri üzerinden hesaplanıyorsa dış iskonto yöntemi denir.
Basit İç İskonto

İç iskontoda iskonto miktarı peşin değer üzerinden hesaplanmaktadır. İç iskontoya göre iskonto edilmiş değeri, diğer bir ifadeyle peşin değeri hesaplamada kullanılacak formül şu şekilde elde edilir:

İskonto Tutarı = P x i x n
Peşin Değer = Vadeli Değer – İskonto Tutarı
Peşin değer “P” vadeli değer “S” sembolüyle gösterilirse;
P = S – P x i x n olur. Eşitlikte düzenleme yapıldığında;
P + P x i x n = S
P (1 + i x n) = S olur. Buradan

Basit iç iskonto

elde edilir.


Basit Dış İskonto

İskonto işlemlerinde dış iskonto yöntemi kullanılacaksa, iskonto tutarı vadeli değer üzerinden hesaplanacaktır.

İskonto Tutarı = S x i x n
Peşin değer ise;
P = S – S x i x n
P = S (1 – i x n) olur.

Formülde açıkça görüleceği gibi, dış iskontoda iskonto tutarı vadeli değer (S) üzerinden hesaplanmaktadır. Vadeli değer bugünkü değerden büyük olacağı için de dış iskontoda iskonto tutarı daha büyük olmaktadır. İskonto miktarının büyük olması ise senedin peşin değerinin iç iskontoya göre daha düşük olması sonucunu doğurur. Ülkemizde senet iskontosunda dış iskonto yöntemi kullanılmaktadır.