Konu: Türk Tarih Müzesi

Deniz Müzesi

Türkiye'nin denizcilik alanında en büyük müzesi olan İstanbul Deniz Müzesi, içerdiği koleksiyon çeşitliliği açısından dünyanın sayılı müzelerinden biridir. Koleksiyonunda yaklaşık 20.000 adet eser bulunmaktadır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı olan Deniz Müzesi, Türkiye'de kurulan ilk askeri müzedir.

SALTANAT KAYIKLARI



“Sultan Abdülmecit'e ait 7 Çifte Saltanat Kayığı”

Armuz kaplama ve kemanebaş formundadır. 1850 yılında inşa edilmiştir. Dış bordürü yağlıboya çiçek motifleri, iç bordürü ve oturakları, sedefli marketöri ile süslüdür. Baş kasara üzerinde gümüşten yapılmış kanatları açık bir kuş figürü ve önünde altın varaklı alem bulunur. Sultan Abdülmecit devrinde (1839-1861) yapılmış, daha sonra onarılarak II. Abdülhamit (1876-1909) tarafından da kullanılmıştır.
Uzunluk: 24m. Genişlik: 1.75 m.



“Sultan Abdülaziz'e ait 13 Çifte Köşklü Saltanat Kayığı”

Armuz kaplama olup kancabaş formundadır. 1865 yılında yapılmıştır. Dış bordürde yağlıboya stilize yapraklar, kıç tarafta altın varaklı kabartma saltanat armaları ve bitkisel kıvrımlar görülür. Kıç bordanın üzerinde ajurlu bölme, iç bordürde kabartma bitkisel ve geometrik desenler bulunur. Baş kasara üzerinde, kanatları açık bir kartal, kıç tarafta 4 sütunce üzerinde yükselen, köşkün her bir yönünde saltanat armaları bulunur. Sultan Abdülaziz devrinde (1861-1876) kullanılmıştır. Uzunluk: 30.70 m. Genişlik: 2.37 m.



“Sultan Reşat'a ait 10 Çifte Saltanat Kayığı”


Armuz kaplama olup, dikbaş ve hilalkıç formundadır. Tersane-i Amire'de yapılmış olup, Sultan Reşat'ın “Kılıç Alayı” sırasında bindiği kayıktır. Baş kısmında kanatları açık, ağzında inci taşıyan kuş figürü; kıç aynalıkta tuğra bulunur. Sultan Reşat devrinde (1909-1918) kullanılmıştır.
Uzunluk: 18.34 m. Genişlik: 2.45 m.

SİLAHLAR



“Kaval Top, 16. yüzyıl”

Yavuz Sultan Selim’in (1512-1520) Mısır Seferi'nde kullandığı darbzen toptur. Topun ağız kısmında Eski Türkçe yazı ile “Sultan Selim Şah İbni Beyazıt Han” yazılıdır.

Namlu uzunluğu : 740 cm
Namlu çapı : 25 cm



“Balta, 18. yüzyıl sonu-19. yüzyıl başları”

Bahriye silahendaz erleri ve itfaiyecilerin kullandıkları baltadır. Ağzı çelikten ve yarım ay şeklinde yapılmıştır. Ahşap sapına pirinçten bilezikler geçirilmiştir.

Yükseklik : 79 cm



“Sultan Abdülaziz'e (1861-1876) ait Yivli-Setli Tüfek”

“Man F.D. By the Providence Tool Co Prov R.I. USA” markalı ve Sultan Abdülaziz tuğralıdır.
Altın yaldızlı mekanizma üzerinde av hayvanları tasvirlenmiştir.

Namlu uzunluğu : 84 cm.
Namlu çapı : 11.5 mm.



Çakmaklı Tabanca, 19. yüzyıl”

Çakmaklı piştovun üzeri mitolojik hayvan ve çiçek kabartmalıdır. Mekanizma üzerinde "Vergnes Marselle" yazılı olup, kaval namlunun üzeri altın varaklı saltanat arması ve krallık tacı ile süslüdür.

Namlu uzunluğu : 32 cm
Namlu çapı : 8 mm



“Yatağan, 19. yüzyıl”

Osman Halil tarafından 1811 yılında yapılmıştır. Namlusu kazıma çiçek motifleriyle, kabzası mercan taşı kakmalarıyla, kını kabartma arabesk motifleriyle süslüdür.

Namlu uzunluğu : 54 cm
Kabza uzunluğu : 16 cm

BAHRİYELİ KIYAFETLERİ



“Kaptan Paşa Kıyafeti, 14.-19. yüzyıl”

14. yüzyıldan 1867 yılına kadar kullanılan bu elbise, samur kürklü yeşil kaftandır. Beyaz gömlek üzerine bir iç kaftan giyilir ve kuşak bağlanılır, ayağa sarı yemeni, başa sırma şeritli başlık (kallavi) takılırdı.



“Kalyoncu Kıyafeti, 17.-19. yüzyıl”

17. yüzyıldan 1872 yılına kadar kullanılan bu elbise, işlemeli kısa şalvar ve kısa cepkenden oluşur. İçine beyaz gömlek ve bele şal kuşanır, ayağa kırmızı yemeni, başa fes üzerine sarık dolanırdı.



“Paşa Çıplağı Kıyafeti, 18.- 19. yüzyıl”

Küçük Hüseyin Paşa (1792-1803) zamanında istihdam edilen çıplaklar başlarına fes takar ve kırmızı renkli, işlemeli kolsuz cepken, kısa mavi şalvar, ayağa kırmızı yemeni giyerlerdi.



“Silahendaz Zabiti Kıyafeti, 19. yüzyıl”

Bu kıyafetler 1876 yılından 1909 yılına kadar giyilmişti. Başa fes takar, önden çift sıra düğmeli, bele oturan kırmızı ceket ve siyah pantolon giyerlerdi. Bellerinde kılıç kemeri, ayaklarında siyah iskarpin olurdu.

SANCAKLAR



“Fetih Suresi İşlemeli Sancak”

Sultan III. Selim tarafından 1789 yılında Bağdat'ta yaptırılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun yabancı ülkelere yaptığı deniz seferlerinde kumandan gemisinin grandi ve mizena direklerine takılırdı. Üzerinde "Fetih Suresi" yazan sancak, ipek ve altın simle dokunmuştur.

Boyutlar : 1400x500 cm



“Barbaros Hayrettin Paşa Sancağı”

Barbaros Hızır Hayrettin Paşa'nın Kaptan-ı Derya olduğu dönemde (1534-1546) kullandığı sancaktır. Sancağın zemini kendinden desenli ve yeşil renk ipeklidir. Yazı ve şekiller beyaz ipek kumaşla aplike edilmiştir. Üzerinde "Fetih Suresi", dört İslam halifesinin isimleri, zülfikarlı kılıç (aynı zamanda üçlü teslis), pençe (el şekli) ve altı köşeli yıldız aplikedir.

Boyutlar : 287x200 cm



“İnebahtı (Lephanto) Muharebesi Sancağı”

Müezzinzade Ali Paşa'nın 1571 yılında İnebahtı Deniz Muharebesi'nde kullandığı sancak, 1964 yılında Papa VI. Paul tarafından Türkiye Cumhuriyeti'ne bir nezaket göstergesi olarak iade edilmiştir. Kırmızı ipek üzerine, yeşil ipekli dokumadan ayet ve sureler aplike edilmiştir.

TUĞRALAR ve ARMALAR



“Sultan Abdülaziz (1861-1876) Devrine ait Tuğra”

İki parça ahşaptan oluşan levhanın bordo renk bombeli merkezinde, Sultan Abdülaziz'in tuğrası vardır. Etrafı halat şeklinde bordürle çevrili olup, halat formunun etrafında yüksek kabartma kıvrımlar ve stilize yapraklar bulunur.

Boyutlar : 40x77 cm



“Sultan Abdülhamit (1876-1909) Devrine ait Tuğra”

Oval, bombeli bordo zemin üzerine kabartma altın varaklıdır. Etrafı halat şeklinde kabartma bordürlü olup, üstten fiyonk şeklini almıştır. Sultan II. Abdülhamit’in "El Gazi" tuğrası vardır.

Boyutlar : 92x83 cm



“Zırhlı Orhaniye Fırkateyni'nin Baş Arması”

Yüksek oyma-kabartmalı, sancak, kılıç ve kalkandan oluşan armanın alt kısmında eski Türkçe yazı ile "Orhaniye" yazılıdır. Boyutlar: 220x265 cm

Tipi : Zırhlı Fırkateyn
Yapımcı : R Napier and Son, Glasgow
Tonaj : 6400 t
Boyutlar : 91.4x16.9x7.9 m
Tekne : Sac
Siparişi : 1862
Makine tahriki : Buharlı, 1 şaftlı
Denize indirilişi : 26.6.1865
Hizmete Girişi : 1866
Hizmetten çıkışı : 1909



“Ertuğrul Yatı'na ait Arma”

Yekpare oymalı sancak, mızrak, balta, tabanca, top, kılıç, adalet terazisi, kornodan oluşan armanın üzerinde Sultan Reşat’ın (1909-1918) tuğrası vardır.
Boyutlar: 27x45 cm

Tipi : Yat
Yapımcı : Armstrong, Mitchell and Co, Newcastle-upon-Tyne
Tonaj : 900 t
Boyutlar : 79.2x8.3x3.5 m
Tekne : Çelik
Makine tahriki : Buharlı, 2 şaftlı
Denize indirilişi : 1903
Hizmete Girişi : 1904
Hizmetten çıkışı : 1937

SEYİR ALETLERİ



“Yalpa Müşiri”

Fethi Bülend Korveti'ne aittir. 1892 yılında Osmanlı Bahriyesi'nde üretilmiştir. Pirinç göstergesinin üzerinde eski Türkçe ile "Fethi Bülend" yazılıdır. Geminin yalpa açısını gösteren alettir.

Boyutlar : 50x32 cm



“Pusula”

1900 yılında Tersane-i Amire'de Mülazım İhsan Efendi tarafından yapılmıştır. Ahşap kutu içinde olup, pusula kartı kağıttandır. Yön gösteren, optik seyir aletidir.

Boyutlar :33x33x22.5 cm



“Kronometre”

Peyki Şeref Korveti'nin kronometresi, 19. yüzyıl sonuna aittir. Kadranı sedefli olup, içinde ve kutusunda eski Türkçe ile "Peyki Şeref" yazılıdır. Ahşap kutusu, ajurlu metal süslemelidir. Hata etkenleri en aza indirilmiş, hassas saattir.


Boyutlar : 18x18x20 cm



“Torpido Dayrektörü”

Torpidoları geminin hedef, rota ve süratine göre ayarlamakta kullanılan bir nişan aletidir.

Daire çapı: 21 cm, kol uzunluğu: 50 cm

KADIRGA



“Sultan Avcı Mehmet’e ait 24 Çifte Kürekli Tarihi Kadırga”

Armuz kaplama olup kemanebaş, karpuzkıç formundadır. Teknenin baş tarafında varaklı oyma kabartma yıldız, hilal, güneş üçlüsü, stilize yaprak ve çiçekler bulunur. Baş kısmı mahmuz şeklinde ileriye doğru uzanır. Bursa kemerli sütunceler üzerine oturan köşkün etrafı ajurlu korkulukla çevrelenmiş, üzeri beşik tonozla örtülmüştür. Köşkün tonoz örtüsünün iç ve dışı geometrik desenli sedef, bağa ve yarı değerli taşlarla bezelidir. Köşkün içinde gümüş levhalar, sedef oymalı beyit, geometrik ve stilize çiçek kompozisyonları bulunur. Tekne iki direkli olup, 24 çifte küreklidir. Her bir küreği 3 kişi (toplam 144 kürekçi) tarafından çekilmektedir. Osmanlı sultanlarının yakın sularda kullandıkları bir teknedir. Sultan Avcı IV. Mehmet (8 Ağustos 1648-8 Kasım 1687) devrinde kullanıldığı bilinen kadırga hakkında devam eden araştırmalar, teknenin 17. yüzyıldan önceye tarihlendirilebileceğini göstermektedir. Dünyada orjinal olarak varolan tek kadırgadır.

Uzunluk: 40m

Genişlik: 5.70m

HARİTALAR ve PORTOLANLAR



“Akdeniz Haritası”

1461 yılında Trablusgarp’ta Mürsiyeli İbrahim tarafından ceylan derisi üzerine yapılmış Akdeniz haritasıdır. Seyir hizmeti görecek şekilde tasarlanmış Akdeniz, Ege ve Karadeniz’in tümü ile Batı Avrupa kıyıları ve İngiliz Adalarını içerir. Bu alan yaklaşık 27 derece - 54 derece kuzey enlem, 12 derece batı, 42 derece doğu boylam daireleri arasında kalır.

1:6.200.000 ölçeğindedir.

Boyutlar : 53x89cm



“Türk İmparatorluğu Haritası”

1626 yılında yapılmış, renkli gravür, Osmanlı İmparatorluğu ve Pers Krallığı haritasıdır. İngilizce olarak hazırlanmış haritanın üst kısmında Magosa, Şam, İstanbul, Kudüs ve İskenderiye kentlerinin planları, yan taraflarında ise Grek, Mısır, Arap ve Perslerin giysileri gösterilmektedir.

Boyutlar : 40x54cm



“Basra Körfezi'nden Bağdat'a”

1865 yılında Bahriye Mektebi'nde renkli olarak basılmış haritadır. Sultan Abdülaziz (1861-1876) tuğralı olup, 10 saat Osmanlı ölçeğinde, Harbiye Mektebi Hocası Ali Bey tarafından çizilmiştir.

Boyutlar : 55x134 cm

EL YAZMALARI



“Takuyyiddin Mehmet Efendi'ye ait Astronomi Konulu El Yazması”

1719 yılında çini mürekkebiyle yazılmış, toprak boyayla resimlenmiştir. Bez ciltli yazmanın ön ve arka kapakları hareli ebru baskıdır.

Boyutlar: 20x14.5x2 cm, 150 yaprak



“Kitab-ı Bahriye”

16. yüzyılda Gelibolulu Amiral Piri Reis tarafından yazılarak Kanuni Sultan Süleyman'a sunulmuş yazmanın, aynı yüzyılda yapılmış kopyasıdır. Aharlı kağıt üzerine, Harekeli Nesih'le yazılmış kırmızı deri ciltli portolanın içinde çok sayıda resim ve harita bulunmaktadır.

Boyutlar: 31.5x21x3,5 cm, 434 yaprak



“Direkbaşı Kur'an-ı Kerim”

Sultan Abdülaziz’in 1875 yılında Zırhlı Mesudiye Fırkateyni'ne, geminin ana direğine asılmak üzere, hediye ettiği Kur'an-ı Kerim’dir. Hint Abadisi (ipek kağıt) üzerine Gubari yazı ile yazılmış ve tezhiplenmiştir.

Boyutlar: 463x10 cm

TABLOLAR



“Karadeniz Boğazında Tahlisiyeciler, 19. yüzyıl”

Ressam : I. Konstantinoviç AIVASOVSKY, 1874
Teknik : Yağlıboya

Boyutlar : 115x140 cm



“Preveze Deniz Muharebesi”

Ressam : Ohannes Umed BEHZAD, 1866
Teknik : Yağlıboya

Boyutlar : 125x200cm



“Türk Donanması Manevra Sırasında”

Ressam : Tahsin Bey
Teknik : Yağlıboya

Boyutlar : 88x129 cm



“Osmanlı Donanması Savaş Gemileri, 1910”

Ressam : Bilinmiyor
Teknik : Gravür

Boyutlar : 54x73 cm