Evrim öğretisi Zerdüşt’te var. „Bitkilerden hayvanlar oluştu, hayvanlardan da insanlar…“ Mesala Xweda, Ezda, Mazda… Bizim, tanrılara verdiğimiz isimler… Bizim tanrıla.rda yaratma olayı yok, verme olayı var. Xwede kendini verdi, Ezda beni verdi, Mazda bizi verdi. Görünen ve görünmeyen her şey tanrının zerreleri ve parçalarıdır. Yani güneşin… Parça, bütünün özelliklerini taşır. „Her nereye baksam kendimi, tanrıyı gördüm“ deyimi doğrudur. Her şeyde tanrı vardır. Her şeyde tanrının özellik ve nitelikleri var. Ve onun için de kendisi de „İyisi de kötüsü de benim“ diyor. „Gece veya gündüz benim tabii yapımdır“ diyor. Ateş, tanrının kutsal ruhu olarak kabul ediliyor. „Her şeyde ateş vardır. Bazılarını görebilir, bazılarını hissedebilirsiniz; bazılarında da görmek için formunu değiştirmeniz gerekir“ diyor. Yani Aleviliğin Ali ile alakası yok.


Zerdüşt’ün dört elemente ve bu teoriye o dönem ulaşmasına hayret mi etmeliyiz? Nasıl karşılamalıyız sizce?

Üniversite Mezopotamya’da milattan önce vardı. O dönem dünyanın bilgi deposu Mezopatamya idi. Bu bilgilere şaşmamak gerekir. Peki Avrupa’da ne zaman kuruldu? Yunan filozoflarından sonra 17. yüzyıla kadar filozof göremezsin Avrupa’da. Niye? Tabulu inanç getirip kapattılar her şeyi. Benim iddiamdır, Fransız devrimi Zerdüşt belgelerinden sonra olmuştur. İdealizm-materyalizm çatışması da ondan sonra başlamıştır.

Mazda inançtır. Zerdüşt, bu öğretinin temel taşlarından biridir. Zerdüşt, ben peygamberim demiyor. Tarihte ilk peygamberlik iddiasında bulunan İsa’dır. Sonra Mani’dir, sonra diğerleridir. Zerdüşt, „Ben Mazdaizme mensup bir kişiyim. Ama ben bunu reforme etmek istiyorum“ diyor. Bu temelde inzivaya çekiliyor. Sonra geliyor ve o düşüncelerini Gathalarda yazıyor ve o inanç yazılı bir belgeye kavuşmuş oluyor. Avesta’dan önce bu inancın belli bir kitabı yok. Ama tabii yani doğal bir inanç olarak varlığını sürdürüyor. Bildiğimiz kadarıyla Avesta’dan önce kitap yok. Her inancın mitolojisi vardır. Mazda inancının mitolojisi Zervan inancından alınmıştır. İyi ile kötünün bir arada var edildiğini ve bunun her oluşumda olduğunu anlatan bir felsefedir.




Alevilik kelimesi nedir?

Bir defa „Alevilik“, bir bütün olarak Ali ile bağlantı içinde değildir. Batılı yazarlar „Alawî“ diye yazar. Köken Alaw, î ise mensubiyettir. Mesela Baytar Nuri Dersimi diyorlar. Yani Dersimli Baytar Nuri. „Alaw“ Kürdçe bir kelimedir ve ateşin üzerinde çıkan alev anlamına gelir. „Alawî“ de ateşe mensubiyet, aleve mensubiyet anlamına gelir.

Bu inancımız kaç yaşında?

Nemrut’a kadar götürmek mümkün.
Çünkü; ateş bizim inancımızın temelinde ne kadar kutsal ve tanrısal biliniyorsa, Nemrut döneminde de ateş tanrı olarak biliniyor. Güneş ve ateş, tanrısal ve kutsal değerlerdir. Nemrut’a göre, İbrahim’in varsa bir suçu Nemrut’un tanrısı olan ateşte yargılanmalıdır. Eğer suçluysa yakar, suçsuzsa yakmaz. Bizde halen gelen deyimler var. „Ben suçsuzum. Beni ateşe atsan yanmam“ derler. Yine bir Pers kralının oğlunun suçsuz olduğunu ispat etmek için ateşe atılması kararlaştırılır. O olay yazılı belge olarak da elimizde var.