Cemal Tollu (1899-1968)


Cemal Tollu (d. 1899, İstanbul - ö. 1968, İstanbul) Türk ressamıdır.İstanbul'da dünyaya gelen Cemal Tollu, Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki öğreniminden sonra Avrupa'ya gitti; Andre Lhote, Hans Hoffmann, Fernand Leger ve Gromaire gibi ünlü hocaların atölyelerinde çalıştı (1929-1932). Dönüşünde Güzel Sanatlar Akademisi'nde Leopold Levy'ye yardımcı ve Resim Bölümü şefi oldu.
Başlangıçta Avrupalı ünlü hocaların etkisiyle konstrüktivist ve kübist eserler yapan Cemal Tollu, sonra Hitit sanatından esinlenmeğe yöneldi.Cemal Tollu aynı zamanda bir heykel sanatçısıydı. Ama bu bakımdan verimi birkaç büstten öteye geçmedi. Ne var ki heykel sanatına duyduğu ilgi resimlerini etkilemiş, kendine özgü resim üslûbunun oluşmasında rol oynamıştı. Bu nedenle onun resimleri, üç boyut üstüne kurulu bir düzende değil, taşa yontulmuş alçak kabartmalar gibi yüzeysel bir görünüm veren bir resim-heykel bireşimidir.Cemal Tollu aynı zamanda başarılı bir sanat yazarıydı. Yunan Mitolojisi ve Şeker Ahmet Paşa gibi kitaplarından başka, gazetelerde yıllarca haftalık eleştiri, inceleme ve denemeler yayımladı.1919 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi (Guzel Sanatlar Akademisi)' ne kayıt yaptırdıysa da işgal yılları olması sebebiyle okuluna ara veren Tollu Ankara' da Zabit Namzetleri Talimgahına katıldı ve aldığı askeri eğitimle Konya' daki süvari alayına gönderildi. Savaş yıllarının ardından 1926' da İstanbul' a döndü ve eğitimine kaldığı yerden devam etti. Elazığ ve Erzincan' da bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra sanatını geliştirmek için Münih ve Paris' e gitti, orada Andre Lhote, Hans Hoffmann, Fernand Leger ve Gromaire gibi ünlü sanatçıların yanında çalıştı. Türkiye' ye döndükten sonra ilk sergisini Elazığ' da açtı.
Tollu 1933' te D Grubu kurucuları arasında bulundu. Sonraki yıllarda Anadolu Medeniyetleri Müzesi' nde (eski adı: Ankara Arkeoloji Müzesi) yöneticilik yaptı. 1964 yilinda Devlet Güzel Sanatlar Akademisi' nden emekli oldu. Sanat hayatı boyunca pek çok sergi açtı ve ödül aldı. Cemal Tollu ressamlığının yanı sıra heykel sanatçısıydı ancak bu alanda çok fazla eser vermemişti. Yayılandığı yazılarıyla sanat yazarlığı da yapan Tollu, Yunan Mitolojisi (ders kitab) ve Şeker Ahmet Paşa (monografi) kitaplarının yanında başta Yeni Sabah gazetesi başta olmak üzere değişik yayın organlarında sanat üzereine görüşlerini yazdı.
Sanatçının son yapıtları arasında Pancar Tarlası (1963, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi), Tımar (1964, Ahmet Tollu' da), Manisa Yangını (1964, Seyman Erkılıç koll.), Pamuk Toplayanlar I, II (1964 - 65), Pastırmacılar (1965, Nevhız Pak koll.), Köylüler ve Koyunlar (1965, Akbank koll.), Natürmortlu Bodrum (1966, Ahmet Tollu' da) adlı tabloları sayılabilir.