Konu: Futbol Kadar Sürprizli Hareketli Bir Ukrayna Kenti / DONETSK

İlk bakışta sıradan bir madenci şehri görünümündeki Donetsk futboldan tuz madenlerine ve şaşırtıcı heykellere dek şehir hayatına gizlediği sürprizlerle butik ama hareketli bir Ukrayna kenti.

Ukrayna’nın endüstri maden metal eğitim bilim kültür ve spor alanlarında nüfusu iki milyona yaklaşan öncü ve gözde kenti olan Donetsk ülkenin dört büyük kenti arasında yer alıyor. ‘Milyonlarca Gülün Şehri’ olarak da anılan Donetsk şehrin ortasından geçen Calmius Nehri’nin etrafındaki dokuz semtte yayılan parkları ile meşhur. Halkı sıcakkanlı ve konuksever olan Donetsk Ukrayna’nın başkenti Kiev ve diğer büyük şehirlere oranla ucuz ve güvenli bir kent.


ARTYOMA’DA BİR GEZİNTİ
Şimdi gelin göründüğünden çok daha fazlasını sunan kentte küçük bir gezintiye çıkalım…

Rusya bölgesindeki şehirlerin hemen hemen hepsinde şehir merkezini boydan boya kesen bir ana arter bulunuyor. Donetsk’de de durum farklı değil. Şehrin can damarı olan Artyoma Caddesi uzandığı güzergâh boyunca birçok parkı kültür ve sanat merkezini alışveriş merkezlerini kafe ve restoranları birbirine bağlıyor. Artyoma Caddesi’ndeki yürüyüşünüz sırasında Opera ve Bale Tiyatrosu’na uğrayıp en son performanslar hakkında bilgi alabilir ya da Shevchenko Sineması’nda gösterimde olan son filmleri izleyebilirsiniz. Cadde boyunca birçok tarihi ve kültürel eserle karşılaşmanız mümkün. Örneğin Çar Topu olarak adlandırılan ve dünyanın en büyük dökme toplarından biri olan Tsar Pushka 16. yüzyılda yapılan ama hiçbir zaman kullanılmayan Rus topunun bir tıpkı yapımı. Artyoma turu sırasında mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri de katedral… Kubbeleri ve ince işlikle süslenmiş mimarisiyle dikkat çeken bu mabet turistlerin uğrak yerlerinden biri.

Artyoma Caddesi’nin şehir merkezinin neredeyse orta noktasında diğer caddelerle kesiştiği yerde Lenin Meydanı sizleri karşılıyor. Bu meydan şehrin kültür sanat ve eğlence hayatının merkezi gibi. Donetsk Drama Tiyatrosu konser merkezi şehrin önde gelen otelleri ve birbirinden farklı yeme içme mekânlarıyla Lenin Meydanı günün her saati yaşayan bir nokta. Meydanın sembollerinden biri adını da aldığı Lenin heykeli. Bu heykel Donetsk tarihini sembolize etmesinin yanı sıra bir ritüele de ev sahipliği yapıyor. Özellikle orta yaş kuşağın temsilcileri yeni nesillere genç kuşaklara yönelik fikirlerini beklentilerini içeren mektupları buraya gömerek adeta tarihe bir not düşüyorlar. Gençler bu mektupları ne kadar ciddiye alıyorlar bilinmez ama Lenin heykelinin etrafında toprağa bir şey gömen birine denk gelirseniz şaşırmayın. Meydanın diğer tarafında yer alan havuz ve su fıskiyesi ‘Müzik Fıskiyesi’ olarak biliniyor ve burada çalınan müzik eşliğinde suyun dans ettiğine şahit olabiliyorsunuz.

UZAY VE DÜNYA
Donetsk’de mutlaka görmeniz gereken yerlerden biri de Planeteryum. Uzay ve gezegenler hakkında bilgiler veren bölümlerden oluşan Planeteryum’da özel bir barkovizyon teknolojisi sayesinde üç boyutlu uygulamalar eşliğinde evrenin gizemlerine ve güzelliklerine şahit olabilirsiniz. Özellikle de çocuklar için eşi bulunmaz bir deneyim.

Donetsklilerin sahip olmaktan gurur duydukları ve her fırsatta övünmekten çekinmedikleri bir diğer yer ise botanik bahçesi. Avrupa’nın insan yapımı en büyük botanik eko-sistemlerinden biri olan bu oluşumun ortaya çıkmasındaki ana neden Donetsk’deki ağır sanayi... Sanayinin çevresel etkilerini analiz etmek ve olumsuzluklara karşı tedbirler almak üzere araştırmalar yapmak amacıyla kurulan bu park bugün bilimsel amaçların yanı sıra ziyaretçilerine leylaklardan güllerden tropik bitkilere dek birçok çiçekten ve bitkiden oluşan masalsı bir dünya sunuyor.

PARKLAR CENNETİ
Nehir kenarına kurulan bir şehrin temel özelliği olan parklar Donetsk’in dört bir yanını sarıyor. Hani demiştik ya Donetsk’de hemen hemen her yerin keşfedilmeyi bekleyen bir sürprizi vardır diye işte parklarda da küçük ama mutluluk verici sürprizler bekliyor ziyaretçileri. Örneğin Sherbakova Parkı’nda bir hayvanat bahçesi karşılıyor sizi. Başka bir parkta ise her köşede bir metal heykel sanki büyük bir açık hava galerisine girmişsiniz izlenimi veriyor. Artyoma Caddesi’ndeki parklardan birinde Bochum Çanı olarak adlandırılan ve Bochum şehrinin Dometsk’e hediyesi olan dev çan heykeli yolunuza çıkıveriyor. Modern stadyumun henüz tamamlanmış park alanında ise yeşilin farklı tonlarıyla bezenmiş mükemmel bir peyzajın içinde kaybolup gidiyorsunuz adeta. Ve anlıyorsunuz ki nehir sadece Donetsk’in sanayisine değil hayatına da can suyu oluyor. İşte bu parklar şehre ‘Milyonlarca Gülün Şehri’ lakabını getiriyor.

Bir diğer sürpriz de yerin altında sizleri bekliyor: Tuz madenleri… Tuz ilk olarak bu bölgede 17.yüzyılda bulunmuş. Bugün dünyanın en büyük tuz ocaklarından biri olan Donetsk’in Artyemisk bölgesindeki ocağın tuzu dünyanın en kaliteli tuzu olarak nitelendiriliyor. Bu tuz ocağına turistik turlar düzenleniyor. Büyük bir asansör ile yerin 300 metre altına birkaç dakika süren bir yolculuktan sonra varılan tuz ocağında sıcaklık her zaman 15 derece. Tuzun hava içerisinde doygun hale gelmesi nedeniyle toz ve birçok zararlı organizmanın yaşayamadığı bir hava karışımına sahip olan bu madende dünyanın ilk yeraltı sanatoryumu inşa edilmiş ve çok sayıda hasta buradaki temiz havada tedavi edilmeye çalışılıyor. Tuz ocağında dünyanın en büyük yeraltı galerilerinden biri bulunuyor. Bu galeri akustik anlamda muhteşem bir yapıya sahip ve kimi zaman konserlere ev sahipliği yapıyor.

FUTBOL TUTKUSU
Donetsk’in gurur kaynaklarından biri de şüphesiz ki ünlü atlet Sergei Bubka. Sırıkla atlama disiplininde adını tarihe altın harflerle yazdıran ve sayısız şampiyonluklarının yanı sıra birçok rekora da imza atan Bubka 15 yaşında antrenörüyle birlikte gelip yerleştiği Donetsk’de derin izler bırakmış şüphesiz. Bugün Donetsk’de Bubka’nın heykeli bu mirası ölümsüzleştirircesine yükseliyor.

Bubka’nın popüleritesi hâlâ süredursun Donetsk’in bugünlerde spor gündemini şüphesiz ki futbol ve bu sporun yıldızı her geçen gün yükselen temsilcisi Shakthar Donetsk oluşturuyor. İstanbul’da oynanan final sonucunda Werder Bremen’i mağlup ederek UEFA şampiyonu olan Shakthar son yıllarda Donetsk’in adını uluslararası kamuoyunda inanılmaz biçimde duyurdu.

Şu bir gerçek ki Donetsk keşfetmeyi seven sürprizlerden hoşlanan ve detayların bir kente yaşamlara kattığı değerleri merak edenlerin ziyaret etmekten pişman olmayacakları bir şehir.

LUCESCU’NUN ŞEHRİ
Geçmişte Galatasaray ve Beşiktaş’ı da çalıştıran Mircea Lucescu’nun antrenörlüğünü yaptığı Shakthar futbol takımı Donetsk kentinin gururu. Öyle ki şehirde futbol aşkının sınır tanımayan heyecanı 400 milyon dolara mal olan ve Avrupa’nın en modern stadyumlarından bir olarak gösterilen Donbass Arena’nın geçtiğimiz aylarda açılmasıyla zirveye tırmandı. 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası’na Polonya ile birlikte ev sahipliği yapmaya hazırlanan Ukrayna için bu stat büyük bir kazanım.

NE YENİR?
Donetsk’e gitmişken Borş çorbasının tadına bakmanızı tavsiye ederiz. Çeşitli sebzelerden yapılan bu çorbanın yanı sıra patatesin de bu mutfakta özel bir yeri var. Mantıya benzeyen vareniki bu yemeklerin en özellerinden biri.

NE ALINIR?
Donetsk deyince akla çiçek geliyor. Şehirde bir şişe su almak için bir dükkan bulana dek beş çiçekçinin yanından geçmek mümkün. Çiçeği eve nasıl taşıyacağım diye endişe etmeyin. Onun için de çeşitli çözümler üretilmiş.

teşekkürler.

Rica (: