Konu: Zeus

Zeus, eski Yunan mitolojisi'nde Olympos dağının tek sahibidir. Şimşek, kartal ve meşe ağacı Zeus'un simgeleridir.

Gökyüzünün, şimşek ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Çoğu zaman elinde bir şimşek ile resmedilmiştir.

Rheia, Zeus'u doğurur fakat Zeus'un Titanlar'a düşman olacağını önceden bilen Titanlar'ın annesi Gaia, Zeus'u öldürme emrini 2. oğlu Kronos'a verir. Zeus'un Raee adında Hera'dan bir kız vardır. Fakat bu kız En Büyük Tanrı olara nitelendirildiği için Raee'nin henüz küçükken kontrol edilemez gücünü kullanmak isteyenlere karşı Zeus Olympos Dağı'nı yarıp Raee'yi oraya koymuştur. Raee her şeyi kontrol edebilen bir tanrıdır. Kısaca dört ana elementi birden kontrol edebilen bir Shaman'dır.

Kronos, Rheia'ya giderek olayı anlatır ve Rheia, Zeus'u Titanlar'a vereceğine dair söz verir. Fakat Zeus doğduktan sonra bu sözünden vazgeçer ve Zeus'u bir kartala emanet eder. Kronos gelince de bebeğe benzeyen bir taş parçasını beze sarıp Kronos'a uzatır. Kronos, taşı fark etmeden yutar ve geri gider, fakat Gaia olayı öğrenmiştir ve oğlu Kronos'u yok eder. Zeus ise bir mağarada büyür yeterli güce ulaşınca annesini ve kardeşleri Hades ve Poseidon'u esir eden Kronos'u elinden kurtarır ve titanlara savaş açar. Titanların ruhlarını yakalayarak onları esir eder fakat en büyük titan olan Atlas, bu olayı duyunca hemen savaş bölgesine gider ve tam Gaia ve dört kardeşi esir olacakken onları kurtarır. Zeus da Atlas'ın ruhunu yakalar ve onu sonsuza dek dünyayı taşımaya mahkum eder. Kurtulan diğer titanlar yer altında daha güvenli bir yerde yaşamaya başlamışlardır. Anne titan Gaia Zeus'tan intikam almak için oğlu Prometheus'u Olympos dağındaki hayat ateşini çalmak için gönderir. Prometheus ateşi Zeus dan çalmayı başarır. Gaia bu ateşle insanoğlunu yaratır ve Zeus'a düşman etmek için uğraşır ama insanlar Zeus'un tanrı olduğuna inanır ve ona taparlar. Gaia'nın bu planı da boşa gitmiştir. Aradan uzun zaman geçer ve Zeus'un üç tane çocuğu olur; Ares, Athena ve Feyim adlı bu üç yeni savaş tanrısı Olympos Dağı'nın üyesi olurlar. Tüm bilgilerin yanı sıra haşin ve cömertliği ile bilinen Zeus'un oğlu Feyim Olympos dağında öğrenim görmüştür. Kültürlü, zeki, çevik ve ahlaklı bir yapısı vardır.

Zeus'un oğulları içinde en hayırlısıdır. Athena ya olan karşıtlığıyla tanınmaktadır. Fikirsel konularda her daim ayrı düşmüşlerdir. Zeus'un oğlu Feyim babasına işlerinde yardım ederdi. Bu neden ile Zeus onu çok severdi. Truva Savaşı'nda Truvalıları desteklemiş ancak sözünü geçirememiştir. Bunun üzerine Yunanlılar Athena'nın safına geçmiştir. Kaybeden Truvalılar İtalya'ya giderek orada bir koloni kurmuştur. Ayrıca bazı Yunan kolonileri ona adeta tapardı.Bu neden ile eski Truvalılar Zeus düşmanlığı ile tanınır. Ares'e olan düşmanlığı ve Athena'nın ona duyduğu kıskançlık Athena'yı ve Ares'i Feyim'e düşman yapmıştır. Bir gün Feyim tahtında otururken Athena yanına gelip Feyim'e kırmızı şarap ikram eder. Feyim bu duruma şaşırır ama belli etmez. Şarabı içer ve taşa dönüşür. Athena Feyim'i öldürmek için şaraba zehir koymuştur. Bundan öncede bir savaş sırasında Ares, Feyim'e gökten taş yağdırmıştır. Fakat Feyim babasından dolayı sahip olduğu şimşekleriyle Ares'in saldırısını geri çevirmiştir. Feyim taş olduktan sonra Zeus olayın duyulmaması için Feyim'in taşlaşmış halini günümüzdeki İstanbul'a gönderir. Geçen zaman dilimi içerisin de Bizantion adında bir ticaretçi günümüz İstanbul'unda Feyim'in taşlaşmış halini bulunca Feyim adına anıtlar dikilmiştir.Ancak günümüzde bu anıtlara rastlanılmamaktadır. Çünkü; Müslümanlar 1453 yılında İstanbul Fethi ile Yerebatan Sarnıcında ki tek kalan Yüce Feyim anıtını tahrip etmişlerdir.

Zaman ile tahrip olan anıt yok olmuştur. Feyim anıtının geriye kalan parçaları üçe bölünüp, biri Yunanistan'a, diğeri eski Bizans Kralları'nın kaçış yolu olarak bilinen Kayabaşı'nda ki Şahintepe Mağarasına,sonuncusu ise Çemberlitaş Kulesi'nin altında olduğu çeşitli tarih ve arkeologlar tarafından savunulmaktadır.Zeus'un oğlunun mezarı Alaiye(Alanya) dadır.

Athena titanlarla dost olur. Bunu öğrenen Ares, babası Zeus'a bildirir, Zeus da Athena'ya bir daha yeryüzüne inmeme cezası verir ve Athena artık Ares'e düşman olmuştur. Bu olayı duyan Feyim de Ares'e düşman olmuştur. Ares'in dünyayı ele geçirmek için topladığı orduyu Athena yok eder. Ares de buna karşılık Athena'nın şehri Atina'yı yıkmak için işe koyulur fakat Ares Atina'ya giremez. Şehri yok etmenin yollarını düşünen Ares, Atina olan bir savaşı izler. Bu savaş barbarlarla Sparta'lıların savaşıdır. Yenilen Sparta ordusundan geriye tek bir kişi kalır, o da Sparta ordusunun komutanı Kratos'dur. Kratos evinden ayrılırken karısına ve kızına ölmemek için söz verir. Barbar lideri ise Kratos'u köşeye sıkıştırır ve tam öldürecekken Kratos düşmanını yok etmesi karşılında hayatını Ares'e satar. Ares'in eline büyük bir fırsat geçmiştir. Kratos'u Atina'yı yıkmak için kullanmak ister ve Kratos un önerisini kabul eder ve tüm barbarları yok eder. Kratos'a kaos bıçaklarını verir bu bıçaklar üç metrelik bir zincire bağlıdır. Bu zincirler kratos'un eline yapışır. Kratos artık bir tanrı gücüne kavuşmuştur. Ares Kratos'tan kratos'un köyündeki herkesi öldürmesini ister ve Kratos herkesi öldürür ve geriye bir tek kızı ve karısı kalır. Ares kratos'un iradesini alır ve karısını ve kızını öldürür. Kratos artık Ares'ten nefret etmektedir.

Zeus aşktan çok güzellikle ilgilidir tanrıçaların en güzellerinden Hera ile evlenebilmek için hayli uğraşmıştır.Ama bu yalnızca evliliğin kutsallığını bozmuştur.Buna çok kızan Hera ona yaşamını zindan etse de aldırdığı yoktur.Hera'nın korkusundan aşk maceralarına hayvan kılığına girip öyle gider.Hera evlilik tanrıçası olduğu için Zeus la iyi geçinmek zorunda olsa da Zeus'un evlilik dışı çocuklarına ve ilişkiye girdiği kadınlara yapmadığını bırakmaz.Zeus başlangıçtaki yumuşaklığını kaybeder o ve Poseidon'un öfkesi korkunçtur.Tek fark Zeus'unkini çabuk geçmesidir.Zeus yine sevecen tavırlar takınmaya başlar.

Büyük Yunan heykelcisi Phidias'ın Yunanistan'da, Olympia'daki Zeus Tapınağı için yaptığı 12 metre yüksekliğinde, görkemli bir heykeldi. Dev bir sandalyeye oturmuş olan Zeus' un başı tapınağın tavanına erişiyordu. Giysileri altın, bedeni fildişi ve gözleri değerli taşlardandı. Söylenceye göre Zeus bu yapıtı beğendiğini göstermek için gökten yıldırımlar yağdırmıştı.

Döneminin ünlü heykeltıraşı Phidias tarafından 453 yılında yapımı bitirilen heykel 12 metre yüksekliğindeydi. Tahtadan yapılan heykelin her tarafı değerli taşlarla süslüydü. Üzerine örtülen örtüsü sadece törenler sırasında açılıyordu.

Eski zamanlarda Yunanlıların en büyük festivali, "Tanrıların Kralı Zeus" onuruna düzenlenen Olimpiyat Oyunlarıydı. Bugünkü Olimpiyat oyunlarına benzeyen bu müsabakalarda Anadolu, Suriye, Mısır, Yunanistan ve Sicilya'dan atletler yarışırlardı. Olimpiyatlar ilk kez milattan önce 776'da başladı. Oyunlar 4 yılda bir düzenleniyordu ve Yunan şehir devletlerinin bütünlüğünü sağlamaya yardımcı oluyordu. Yunanlılar, Yunanistan'ın batı kıyısında Peloponnesus denen bölgedeki Olimpos'ta Zeus adına bir tapınak yaptırmışlardı. Kutsal oyunlar süresince, şehir devletleri arasındaki savaşlar kesiliyor ve oyunlar için Olimpos'a (Olympia) gidecekler için güvenli bir geçiş imkanı sağlanıyordu.

Oyunların yapıldığı yerde bir stadyum ve kutsal bir koruluk vardı. Yunanlılar ilk zamanlarda basit bir yapısı olan tapınağın yerine, zaman içinde oyunların öneminin artmasıyla, yeni ve tanrıların kralının adına yaraşır bir tapınak yapmak istediler. Bunun için Elis'li Libon yeni bir tapınak yapmaya başladı ve milattan önce 456'da Zeus tapınağı bitirildi.

Tapınak dikdörtgen bir platform üzerine inşa edilmişti. Binanın yanlarında yer alan 13 adet büyük sütun, tavanı destekliyordu. Her köşede 6 adet sütun vardı. Üçgen şeklindeki tavan heykellerle doldurulmuştu. Kolonların üzerindeki pedimentler, Heracles'in heykelleriyle süslüydü. Tapınağın içerisinde tanrıların kralı Zeus'un görkemli bir heykeli yer alıyordu.

Heykeli, Atina'daki Parthenon tapınağı için Athena heykelini yapan Phidias yapmıştır. Heykel tapınağın batı ucuna yerleştirilmişti. 7 metre genişlikte ve yaklaşık 12 metre yüksekliğindeydi. Zeus, özenle hazırlanmış tahtında oturur şekildeydi. Başı neredeyse tavana değiyordu. Sağ elinde zafer tanrıçası Nike'ı tutuyordu. Sol elindeyse üzerinde çeşitli metallerden kakmalar olan ve üzerinde kartal olan bir hükümdar asası vardı. Altın, abanoz, fildişinden yapılmış olan ve değerli taşlardan kakmaların bulunduğu Zeus'un oturduğu taht, heykelin kendisinden daha etkileyiciydi. Üzerinde, Yunan tanrılarının ve sfenks gibi mistik hayvanların oyma figürleri yer alıyordu.

Heykelin derisi fildişinden, sakalı, saçları ve elbisesi altındandı. Tasarım, bir ahşap çerçeveye altın ve fildişi levhaların tutturulmasıyla yapılmıştı. Olimpos'un havası çok fazla nemliydi. Bu yüzden fildişi levhaların çatlamaması için tapınağın altındaki özel bir havuzda bulundurulan bir yağ ile sürekli yağlanıyordu.

Roma imparatoru I.Theodosius, Milattan sonra255 yılında, bir dinsiz adeti olduğu gerekçesiyle olimpiyatları durdurdu. Daha sonra zengin Yunanlılar, heykeli Bizans'a taşıdılar. Heykel, milattan sonra 462 yılında çıkan bir yangında yok oldu.

Olimpos'ta 1829'da Fransızlar tarafından burada bulunan bazı heykel parçaları Paris'te Louvre müzesinde sergilenmektedir.

Bugün, bölgedeki stadyum restore edilmiştir. Zeus tapınağıyla ilgili birkaç sütun haricinde hiçbir şey kalmamıştır. Heykel ise tamamen yok olmuştur. Ancak, o döneme ait bulunan paralar üzerindeki resimlerden, mabedin şekli hakkında ipuçları elde edilebilmiştir.

Zeus, Girit'teki İda dağında doğmuştur. Babası Kronos, onu yemeye çalışırken; annesi Rea, araya girmiş, bebeği gözden uzak bir yerlerde Nymphe Amaltheia'ya bırakmıştır. Evrenin Kronos'dan soraki baş efendisi Zeus, yağmur yağdırmak, rüzgar estirmek, şimşek çaktırmak gibi işler yapar. Denizciler, ondan çok çekinirler. Tanrılar tanrısı olmakla birlikte mutlak tanrı değildir Zeus. Öbür tanrılara istediğini yaptırmak gibi bir yetkisi yoktur. Homeros, onu “insanların ve tanrıların babası” olarak nitelendirir. İnsan topluluklarını korumak, toplum düzenini ayakta tutmak, savaşanlara yardım etmek onun işidir.

Zeus, en çok aşklarıyla ünlüdür. Toprağın üstünde egemendir; ama en çok kadınlara egemen olmak ister gibidir. Aşka değil kadına düşkündür. Kadınları baştan çıkarırken ahlaki kaygılara düşmez. Bu anlamda bir tanrıdan çok bir insandır. Bir kadından bir kadına koşar. Karısı Hera'dan çekindiği için bu yolda olmadık oyunlara başvurur. Genellikle hayvan kılığına bürünerek kadınları baştan çıkarır. Yine de ahlakçıdır. Bütün dünya, ahlak açısından zora düşünce; Zeus, şimşek çaktırır. Bütün tanrılar, Zeus'a baş eğerler. Kimseye acımayan Zeus, karısı üzerinde de tam anlamıyla egemendir, karısı onun buyruklarını adaletsiz bulsa da yerine getirmek zorundadır.

Zeus'la kimse tartışamaz. O, istediğinde tanrılara da insanlara da büyük acılar verebilir. Başlangıçtaki gençliğinden ve yumuşaklığından iz kalmamıştır, o artık korkulası bir ihtiyardır. Hem karısı hem kız kardeşi olan evlilik tanrıçası Hera, kocasına çok kızar ve onu adım adım izler. Gene de evlilikleri en uygun evlilik sayılmıştır. Hera'nın kocasını izleyişi yalnızca kadınlık duygularının etkisiyle olmaz. O böyle bir titizliği daha çok evlilik kurumunu ayakta tutabilmek adına sürdürür. Evliliğin koruyucusu Hera, evli kadınlarla özel olarak ilgilenir. Bir özelliği de kinciliğidir, kendisine yapılan bir kötülüğü, hatta bir yanlışlığı hiç unutmaz. Hera, kocasını adım adım izleyişiyle kıskançlığın simgesi olmuştur. Hera, aynı zamanda kahramanların koruyucusu ve kahramanlık duygusunun esinleyicisidir.

Kronos ile Rhea'nın evliliklerinden Hestia, Demeter, Hera adlarında üç kızla; Hades, Poseidon, Zeus adlı üç erkek çocuk dünyaya geldi. Babasına yaptıklarını unutmayan Kronos, kendisinin de oğullarından aynı karşılığı göreceğinden korkuyordu bu yüzden Karısının her yeni doğurduğu çocuğu yutup, karnında saklıyordu. Rhea, yalnız Zeus'u onun elinden kurtarabildi. Tanrıça gecenin karanlığından faydalanarak çabucak koşup Girit adasında İda Dağı'nın tepesine çıktı. Çocuğunu da beraber götürmüştü. Gaia, çocuğu aldı ve onu bir mağaranın dibine sakladı. Rhea bir kocaman taşı kundak bezlerine sarıp Kronos'a verdi. Kronos bu taşı da hemen yuttu, oğlunun dünyada yaşadığını bilmiyordu. İlerleyen zaman içinde oğlu büyüyüp, yenilmek nedir bilmeyecek; sıkıntı nedir duymayacak; gücü ve kuvveti ile babasını kendisine boyun eğdirecek; onun bütün imtiyazlarını, şan ve şerefini elinden alacak; onun yerine bütün ölmezlerin başı olacaktı. Gerçekten Zeus, ormanların sık dalları arasında büyüdü; keçi sütünü emdi; bağırmalarını babası duymasın diye Kuretoslar'da onun başında kalkanlarını çarparak gürültüler çıkardılar. Olgunluk çağına gelince Zeus saklandığı mağaradan çıktı. Kronos'u, yuttuğu tanrıları ve taşı çıkarmaya zorladı. Sonra onu gökten kovup dünyanın ta dibine, yerin ve denizin alt tabakasının daha da altına attı.



Zeus; karısı Hera, çocukları, kardeşleri ve öbür tanrılarla birlikte Olympos dağına yerleşip, saltanat sürmeye başladı. Fakat bu sefer de karşısına; Gaia ile Uranos'un Othrys dağına yerleşmiş oğulları Titanlar çıktı. Her iki taraf ellerine kocaman kayalar alıp savaşmaya başladılar. Pelion Dağları'nı Ossa Dağı'nın üzerine yığarak, Titanlar Olympos'a tırmanmaya çalıştılar. Savaşın gürültüsünden gökler, yerler, denizler sarsıldı. Tartaros, yani cehennem bile o yaygara ile çalkalandı. Fakat Zeus'un tanrısal silahına, yıldırımına hiç bir şey dayanamadı. Bereketli toprak titreyerek yanıyor, her şey kaynıyordu. Yerler parçalandı, dağlar eridi ve Titanlar yenilerek Tartoros'a atıldılar. Hepsi de zincirlere vuruldu ve üzerlerine üçyüz kaya yuvarlandı. Helland, Yunanistan toprağı, yüksek dağları, derin uçurumları ile karmakarışık bir manzaraya sahiptir. Eski Yunanlılar, bunu Zeus'un Titanlar'la olan savaşına bağlar.

Bundan sonra ilk zamanlarda ki karışıklık sona erdi. Kainat düzen buldu. Tabiatın kaba, vahşi ve kör kuvvetleri; tanrısal zeka tarafından yenilmiş ve emir altına alınmış oldu.