MORİNA BALIĞI



Gadiformes Gadidae

Gadus morrhua




[Linkleri Görebilmek için ÜYE Olmalısınız!Hemen ÜYE OL!]


[Linkleri Görebilmek için ÜYE Olmalısınız!Hemen ÜYE OL!]




Gadidae familyasından olan morina balığının 16. yüzyıldan beri avı yapılmaktadır.
Morina hem besin hem de gelir kaynağı olarak insanlık tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Besin değeri itibariyle en tanınan türü bilimsel adıyla Gadus morrhua olarak tanımlanır.

Dünya üzerinde balık endüstrisinin kurulduğu yerler morina balığının yayılma alanlarıdır. Bunlar; Kuzey Denizi, Norveç, Bear adası, İzlanda, Grönland, New Foundland ve Labrador'dur.
Morina kıtanın deniz suları altında kalan kısmında 18-180 metre derinlikte yaşar. Azami ağırlığı 95 kg.'ı, boyu 1.80 metreyi bulur. Ortalama boyu 50 cm.- 1 m., ağırlığı ise 1.5-11 kg. arasındadır.
Morina balığının sırtı koyu kahverengi veya zeytuni yeşil olup yanları açık kahverengidir. Sırtı ve yanları siyah beneklerle kaplıdır. Karnı gümüşümsü beyazdır.

Üç sırt yüzgeci olup birincisi diğerinden daha yüksektir. İki anüs yüzgeci vardır. Kuyruk yüzgeci üçgen şeklindedir. Burnu uzun olup alt çenesi üst çenesine oranla biraz geridedir. Alt çenesinde bıyığı andıran uzantılar vardır.

Sivri, batıcı ve kesici dişlere sahiptir. Yanal çizgisi belirgindir.
Morina balıkları Kuzey Denizi, Norveç, İzlanda gibi her bölgenin içinde ayrı ayrı gruplar halinde yaşar. Daha iri balıklar bir bölgeden diğerine birkaç yüz kilometrelik uzaklıkları aşarak göç ederler.
Örneğin New Foundland'dan Grönland'a, oradan da İzlanda'ya giderler. Balıkların her bölgede beslenme ve yumurta dökme yerleri vardır.

Morina, mevsimine göre sığ sulardan derin sulara ya da tersine göç eder. Sonbaharda sığ kara sularına girer, besleneceği zaman geçici olarak derin sulara çekilir. Bu süre içinde daha çok deniz dibinde beslenir. Yazın daha da açılır ve genellikle küçük balıkları yer.
Morina, gündüz ışığın yoğunluğuna göre davranır. Balıklar 180 metre derinlikteyken bile gündüz vakti sıkışık sürüler halinde gezerler. Güneş batarken dağılır, ertesi sabah gün doğarken yine bir araya toplanırlar.

Morina obur bir balıktır. Başlıca besinini ringa, uskumru, mezgit, kum yılanbalığı ve mürekkep balığı oluşturur. Ayrıca dipte yaşayan karides, yengeç, yumuşakçalar ve deniz solucanlanyla da beslenir.

Morina balığının dişisi ile erkeğinin dış görünüşleri arasında fazla bir fark yoktur. Morina dört-beş yaşlarında cinsel erginliğe ulaşır. Bu sırada boyu 60-90 cm. arasındadır. Ocak-mart devresi içinde yumurta dökme yerine gider. Bunun için de büyük mesafeler kateder.

Morinalarda döllenme gelişigüzel olur. Dişi yumurta bırakır, erkek de ersuyunu denize döker, iyi gelişmiş bir dişi 1.25 mm. çapında 4-6 milyon yumurta bırakır. Bunlar su üstünde yüzerler, yumurtalar on-yirmi günde çatlar. 6 mm. boyundaki balıklar iki buçuk aylık devreyi yüzeyde geçirirler. Boyları 2 cm.'e yaklaşırken dibe, yaklaşık 70 metrelik derinliğe inerler. Buradaki ufak kabuklular, küçük yengeçler, izopod ve amfipodlarla beslenirler. Büyüdükçe daha derin sulara giderler.

Bir yıl sonunda morina yavrusunun boyu 15 cm.'ye ulaşır, ikinci yılında ise 30 cm.'yi bulur.

Çok sayıda yumurta döken balıkların kayıp oranları da yüksektir. Gerek diğer balıklar, gerekse doğal olaylar sonucu, dişi morinanın döktüğü 4-6 milyon yumurtanın pek azı yaşar. Döllenme de gelişigüzel olduğu için yumurtaların çoğu döllenemez. Döllenenleri de diğer balıklar yer.

Yumurtaların yaşamı rüzgâr ve akıntılara bağlıdır. Çok sayıda yumurta sularla sürüklenip karaya vurur. Veya ısı değişikliği sebebiyle ölür. Yavruların çoğu da dibe indikleri zaman diğer balıklara yem olurlar. Şu bir gerçektir ki doğa dengesini denizde de kurmuştur.

Morina balığının avcılığı özel derin su paraketalarıyla yapılır. Bu tür paraketalarda ip boyu 3600 metreye, köstek sayısı 2000 -3000'e ulaşır.

Morina balığının eti beyaz ve lezzetlidir. Genellikle tuzlanıp yenir. Avrupalıların yeni bulunan kıtalara göç ettikleri sıralarda gemicilerin, kâşiflerin ve hatta orduların başlıca besini olmuştur. O devirlerde balığın her şeyinden yararlanılmış; derisinden tutkal, yüzme kesesinden balık z***ı, karaciğerinden üstün kaliteli yağ çıkartılmıştır. Hatta morina dili bile tuzlanarak fıçılanmıştır.
18. yüzyılın sonlarında balık yağı yakılar halinde hasta ve yaşlılar için ilaç olarak kullanılıyordu. 20. yüzyılda ise balık yağının raşitizm tedavisinde ve genellikle küçük çocuklann kemiklerinin gelişmesindeki değeri şüphe ***ürmeyecek bir şekilde kanıtlanmıştır.