Günümüzde, mikrofotogrametri elektronik sanayiinden sağlık hizmetlerine kadar özellikle de uzay teknolojisi içerisinde pek çok
bilimle ortak olarak çalışmaktadır. Bu konudaki çalışmalarda kullanılan uzman sistemler dijital yakın resim fotogrametrisini
kullanmakta ve bu uzman ölçme sistemleri özellikle laboratuvar çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada;
tasarımı, kurulumu ve kalibrasyonu anlatılan sistem bir yakın resim fotogrametrisi uzman sistemidir. Dijital fotogrametri
yöntemi kullanılarak, boyutları cm ile ifade edilen küçük objelerin ölçülmesi, modellenmesi ve kalite kontrolünün sağlanması
amacına yönelik olan bu sistemler aynı zamanda uydu ve uzay çalışmalarında da kullanılan dijital endüstriyel kameraların
testi, kalibrasyonu ile modern görüntüleme ve ölçme çalışmalarında da kullanılabilmekte ve yüksek hassasiyette fotogrametrik
ölçme çalışmalarına uygun bir test alanı olarak da hizmet verebilmektedirler. Tasarlanan sistem görüntü işleme çalışmaları için
de kullanılması amacı ile tasarlanan ve inşa edilen ülkemizdeki ilk yakın resim uzman sistemidir.

1. GİRİŞ
Yakın resim fotogrametrisi günümüzün yüksek optik teknolojisi ile birlikte endüstriyel alanda sanayi devrimini
takiben daha sık kullanılmaya başlandı. Bunun yanı sıra zamanla özellikle sanayide ve elektronik endüstrisinde
karşılaşılan özel problemlere özel çözümler sağlayabilen ölçme yöntemlerinin geliştirilebildiği tek bilim dalı haline
geldi. Önceleri çok yakın (very close range) resim fotogrametrisi olarak adlandırılan bu yeni dal daha sonra optik ve
elektronik endüstrisinin, uzay teknolojisi ile birlikte yaptıkları atılım sonucunda bugün bulunduğu yere gelerek
endüstriyel optik bilimi ile iç içe girdi. Günümüzde, bu çalışma alanına, gerek kullandığı optik özellikler gerekse
inebildiği ölçme hassasiyeti dolayısı ile mikro-fotogrametri adı verilmiştir. Yakın resim fotogrametrisinin özel bir
uygulaması olan bu dal artık daha çok optik biliminin endüstriyel alanda elektronik bilimi ile birlikte gelişimi üzerine
ilerlemekte olup yine temelinde fotogrametri ilkelerini ve bu ilkelere dayalı mühendislik problemlerinin çözümününü
kullanmaktadır. Günümüzde opto-mekhanik adı verilen bu gelişim süreci artık hem optik hem elektronik hem de
fotogrametri biliminin ortak çalışma alanına giren disiplinler arası bir yapı olup daha çok endüstriyel ölçme ve
kontrol çalışmalarının altyapısını oluşturmaktadır.
2. ENDÜSTRİYEL FOTOGRAMETRİ
2.1. Mikro-Fotogrametri
Yapısı ve hassasiyeti itibari ile özel optik sistemlerin temelini oluşturduğu fotogrametrik ölçme yöntemlerinin genel
adıdır. Adından da anlaşılacağı üzere mikro deyimi çok küçük objeleri ve aynı zamanda hassasiyetin birimi olan
mikron büyüklüğünü ifade etmektedir. Bu dal esasında küçük objelerin hayatımızda aldığı rol kadar büyük bir
yelpazeye sahiptir. Hassasiyeti açısından mikro-fotogrametri, mikronun bindelerinden, milimetreye kadar olan
presizyonda çalışma alanına sahiptir. Kulanılan ölçme sistemleri itibari ile de mikro-fotogrametri yüksek teknolojiyi
kullanan sistemleri gerektirir. Örneğin elektron mikroskopları ve gökyüzünü izlemede kullanılan gelişmiş teleskoplar hemen hemen aynı prensiple çalışırlar ancak elektron mikroskopları çok daha yakına odaklanmış
sistemlerdir.
2.2. Uzman Sistem
Bilinen en eski ve hala kullanılan uzman sistem yapısı sanayide kullanılan yürüyen bant yapısıdır. Uzman sistem, bir
üretim ya da bir kontrolü yapmak için geliştirilmiş oto- kontrole sahip mekanik yapı ya da yazılımların genel adıdır.
Adından da anlaşıldığı üzere uzman sistem belli bir konuda uzman bir yapıya ve işleyişe sahiptir. Günümüzde pek
çok alanda değişik işlevler için uzman sistemler geliştirilmiştir. Uzman sistemlerin en gelişmiş olanları robotlardır.
Uzman sistemler çok nadir olarak genel amaçlı olurlar, uzman sistemler özel amaçlar, uygulamalar için tasarlanır ve
yapılırlar. Endüstriyel ölçme ve kontrol çalışmaları otomasyon ve yüksek presiyzonu bir arada gerektiren
çalışmalardır. Bu sebeple yüksek elektronik ve optik teknolojisi ile kurulan fotogrametrik uzman sistemler
günümüzün en iyi endüstriyel fotogrametrik ölçme sistemlerini oluşturmaktadır.
Günümüz sanayisinde en önemli üretim metodu seri ve hatasız üretimdir.Endüstriyel ölçme şartları göz önüne
alındığında Digital Fotogrametrinin ölçme hızı, veri işleme, değerlendirmesi ve ölçme doğruluğu açısından üretilen
malın değerlendirilmesinde en uygun sonucu verdiği ayrıca ölçme işleminin üretim koşullarında yapılabilmesi ile en
uygun ölçme yöntemi olduğu görülmüştür. Digital Endüstriyel sistemler gerçekten maliyet açısından çok pahalı
olmalarına karşın uzun süre kullanılabilmeleri ve üretimin kontrol ve hızını artırmaları açısından özellikle yüksek
maliyet gerektiren sanayilerde (uçak motoru ve otomotiv sanayii gibi) en çok tercih edilen sistemlerdir. Endüstriyel
fotogrametrinin üretim sektöründe kullanılan engeniş uygulama alanı içerisinde en önemli özellik gerçek zaman ve
ya gerçek zamana yakınlık denilen üç boyutlu konum belirlemedeki kesinliktir. Resim ölçeklerinin diğer yakın
mesafe fotogrametrisine oranla daha büyük olması nedeni ile endüstriel fotogrametride cisim uzayı için iki boyutlu
resim kordinatlarından üç boyutlu cisim kordinatlarının hesaplanmasında iki ayrı sistem yapısı geliştirilmiştir.
3. ENDÜSTRİYEL FOTOGRAMETRİDE KULLANILAN UZMAN SİSTEM
YAPILARI
3.1. Uzman Sistem
Seri ve hatasız üretim endüstride büyük önem taşımaktadır. Digital fotogrametrinin, endüstriyel ölçme şartları göz
önüne alındığında ölçme hızı, veri iºleme, değerlendirme ve ölçme doğruluğu açısından üretilen objenin
değerlendirilmesinde en uygun sonucu verdiği ve ölçme iºleminin üretim koşullarında yapılabilmesinin en uygun
ölçme yöntemi olduğu görülmüºtür.
Bilinen en eski ve hala kullanılan uzman sistem yapısı sanayide kullanılan yürüyen bant yapısıdır. Uzman sistem, bir
üretim ya da bir kontrolü yapmak için geliºtirilmiº oto- kontrole sahip mekanik yapı ya da yazılımların genel adıdır.
Adından da anlaşıldığı üzere uzman sistem belli bir konuda uzman bir yapıya ve iºleyiºe sahiptir. Günümüzde pek
çok alanda değişik iºlevler için uzman sistemler geliºtirilmiºtir. Uzman sistemlerin en geliºmiº olanları robotlardır.
Uzman sistemler çok nadir olarak genel amaçlı olurlar, uzman sistemler özel amaçlar, uygulamalar için tasarlanır ve
yapılırlar. Endüstriyel ölçme ve kontrol çalışmaları otomasyon ve yüksek presiyzonu bir arada gerektiren
çalışmalardır. Bu sebeple yüksek elektronik ve optik teknolojisi ile kurulan fotogrametrik uzman sistemler
günümüzün en iyi endüstriyel fotogrametrik ölçme sistemlerini oluşturmaktadır.
Günümüz sanayisinde en önemli üretim metodu seri ve hatasız üretimdir.Endüstriyel ölçme şartları göz önüne
alındığında Digital Fotogrametrinin ölçme hızı, veri iºleme, değerlendirmesi ve ölçme doğruluğu açısından üretilen
malın değerlendirilmesinde en uygun sonucu verdiği ayrıca ölçme iºleminin üretim koşullarında yapılabilmesi ile en
uygun ölçme yöntemi olduğu görülmüºtür.
Digital Endüstriyel sistemler gerçekten maliyet açısından çok pahalı olmalarına karşın uzun süre kullanılabilmeleri
ve üretimin kontrol ve hızını artırmaları açısından özellikle yüksek maliyet gerektiren üretimlerde (uçak motoru ve
otomotiv sanayii gibi) en çok tercih edilen sistemlerdir. Endüstriyel fotogrametrinin üretim sektöründe kullanılan
engeniº uygulama alanı içerisinde en önemli özellik gerçek zaman ve ya gerçek zamana yakınlık denilen üç boyutlu
konum belirlemedeki kesinliktir. Resim ölçeklerinin diğer yakın mesafe fotogrametrisine oranla daha büyük olması
nedeni ile endüstriel fotogrametride cisim uzayı için iki boyutlu resim kordinatlarından üç boyutlu cisim
kordinatlarının hesaplanmasında iki ayrı sistem yapısı geliºtirilmiºtir.
3.2. Bağımsız Uzman Sistemler
Son zamanlara değin geniº ticari çevrelerce kabul gören birtane endüstriyel fotogrametri sistem yapısı
bulunmaktaydı. Bu sistem ayrık bir yapı örneği sergilemekte olup geniº ve orta açılı resim çekme kameraları, çok
istasyolu monoskopik konvergent ağlarla örülmüº self-kalibrasyon yapma özelliğine sahip otomatik ve analitik
olarak değerlendirme yapan bir sistemdi. Rollei-Metric System ve Geodetic Service in ürünü olan Stars bu tür
sistemlere örnek olarak gösterilebilir



1993 den bu yana bağımsız tek algılayıcı sistemler CCD görüntüleyiciler alanında geniº bir kullanım alanına
kavuºtu. Özellikle Kodak Megaplus serisi kameralar bu sistemlerde kullanılır olmuºtur. Endüstriyel yakın mesafe
fotogrametrisinde kullanılan bağımsız sistemlerin en önemli özelliği birbirinden bağımsız olarak görüntü alan
kamera yapısının üç boyutlu kordinatları çok presizyonlu olarak hesaplanmış bir çerçeve yapısı ile birlikte
kullanılmasıdır. Bu yapıda üç boyutlu olarak boyutları belirlenecek cisim bu çerçeve üzerinde görüntülenerek
gerekli ölçmelerin fotogrametrik olarak yapılması esasına dayanmaktadır 3.3. Bütünleºik Uzman Sistemler
Yakın mesafe fotogrametrisinin en önemli ve en güçlü sistemleri olan bu tür sistemler gerçekten adındanda
anlaşılacağı gibi aynı anda görüntü alan birbirine bağımlı kamera yapısı ile ve taşınabilir bir kordinat yapısına sahip
çerçeveden oluºan sistemlerdir. Bu sistemlerde aynı anda farklı kameralardan gelen cisim görüntüleri ve çerçeve
yapısına ait grüntüler bilgisayar ortamında yöneltilerek cisme ait üç boyutlu kordinat yapısının aynı anda hızlı bir
ºekilde belirlenenebilmesi sağlanmakta ve bu üç boyutlu kordinat bilgisinin bir CAD sisteminde iºlenmesine ait
gereken veri elde edilebilmektedir



Bu çok algılayıcılı sistemler geliºen teknoloji ile birlikte CCD video kameralarında sistem içine eklenmesi gerçek
zamanlı bir üç boyutlu cisim modellerininbelirlenmesine yönelik son derece hızlı ve yüksek doğruluk veren sistemler
olmuºtur. Bu sistemler günümüzde özellikle uzay teknolojisi üreten firmaların tek kontrol sistemlerini
oluşturmaktadır. Özellikle yüksek doğruluk gerektiren bu tür sanayi içinde digital bütünleºik sistemler en çok
kullanılan en uygun sistemlerdir.
4. DONANIM VE YAZILIM TESİSİ
4.1.Donanım
Donanım esas itibari ile iki ana kısımdan oluşmaktadır.
•Yapı Bölümü
•Optik Bölüm
Sistemin yapısını oluºturan ana çatı teknik özellik itibarı ile ısı ve nem değişimlerine dayanıklı ağırlık altında
deformasyonu düºük aliminyum çelik profillerden oluşmaktadır. Bu aliminyum çelik alaşımlı yapı için Bosch
firmasının özel endüstriyel ürünleri kullanılmıştır. Bu ürünler için gerekli teknik bilgi bu bölümde verilmiº ve hesap
sonuçları gösterilmiºtir. Sistem çatısını oluºturacak bu yapı için tasarımda öncelikle, kullanılırlık, sağlamlık ve
görüntüleme için uygun ortamın oluºturulabilmesi gibi etkenler öncelikle düºünülmüºtür

Sistem için birinci adım kalibrasyon çalışmasını oluşturduğundan orta büyüklükte sabit odak uzaklıklı (16 mm) lens
kullanılmıştır. Daha sonraki çalışmalarda odak uzaklığı yapılacak çalışmanın ºekline göre belirlenerek
değiştirilebilir. Kullanılan 16 mm odak uzaklığına sahip lensler endüstriyel ölçmelerde en sık kullanılan ve en
optimum görüntüyü veren lensler olmasının yanısıra sistemin boyutları ve hedefleri içinde ilk planda yeterli olduğu
kalibrasyon çalışmasında belirlenmiºtir. Kalibrasyon çalışması Fotogrametri laboratuvarında bulunan 36 noktalı A9
kalibrasyon camı üzerinde yapılmış ve endüstriyel kameraların radyal ve teğetsel distorsiyon değerleri ve kamera ana
noktasının konumu 10 mikron doğrulukla hesaplanmiştır.

Sistemde görüntü elde etme elemanı olarak kullanılan endüstriyel Alman Basler A302fs kameraları için gerekli
teknik bilgi Ekler’de verilmiºtir. Sistem için bu kameralardan başlangıç olarak iki adet kullanılmıştır İki
boyutlu resimlerden üçüncü boyutun elde edilmesi için farklı açılardan ya da bir baz üzerinden aynı anda resim elde
etmek mümkündür. Kameraların çoğalması ile sistemin hızı ve doğruluğuda artırılmış olacaktır. Sistem için en az
sayı olan iki kamera modeli, sistem üzerinde değişik konumlarda kullanılabileceği gibi presizyonlu yüzey modeli
çalışmaları içinde bir baz üzerinden görüntü alabilen çift kamera ºeklinde de çalışılabilmektedir.
Donanımın bilgisayar desteğini kameralar için kullanılan görüntü kartı (frame grabber) yerleştirildiği yüksek bellek
ve disk kapasitesine sahip bir PC oluşturmaktadır. Görüntü kartı IEEE 1394 standardında veri iletiºimi sağlayan PCI
port kartıdır.
4.2.Yazılım
Bu sistemde fotogrametrik olarak alınan görüntülerin yöneltilmesi ve ölçülmesi için C++ Builder da bir yazılım
geliºtirilmiºtir. Geliºtirilen ve PMM (Photogrammetric Measurement Machine) ismi verilen yazılım sistem içinde,
ölçülen cisme ait iki kameradan da elde edilen stereoskopik görüntüler üzerinde fotogrametrik olarak resim
koordinatlarının ölçülmesi, odak uzaklığı ve kontrol noktalarının üç boyutlu koordinatlarına bağlı olarak sistemde
kullanılan iki kameranın dış yöneltme parametrelerinin dengeleme ile hesaplanması ve sonucun Pictran D, B
TECHNET yazılımına aktarılabileceği bir formatta dosya oluşturması esasına dayanmaktadır. Geliºtirilen bu
yazılımdan elde edilen dış yöneltme parametreleri Pictran D ve B yazılımında kesin değer olarak girilerek
yöneltmelerin kolayca yapılması ve ölçme aşamasına süratli bir geçiº sağlanmıştır
Pictran yazılımı fotogrametrik olarak daha geniº bir istatistik sonuç vermekte ve yöneltme aşamasında dengeleme
parametreleri için daha geniº bir kullanım sunmaktadır. Bu sebeple geliºtirilen yazılım öncelikle kamera
kalibrasyonu aşamasında Pictran TECHNET yazılımı ile test edilmiºtir.

5. KALİBRASYON VE YAPILAN DENEYSEL ÇALIªMALAR
5.1. Kalibrasyon

Sistemin kurulumundan sonra bu sistemde elde edilebilen doğruluğun sınanması ve elde edilen kalibrasyon
verilerinin testi amacı ile A9 analog değerlendirme aletinin kalibrasyonu için kullanılan 10mm aralıklı
bölümlendirilmiº cam plaka sistemde görüntülenmiºtir Fotogrametrik olarak yöneltme iºlemi için sistem
için geliºtirilen PMM yazılımının yanısıra Pictran D ve B yazılımı da kullanılarak hem yazılım hem de donanım
beraber sınanmıştır. Bu yöntemle elde edilen sonuçlar ve resim ölçeği incelendiğinde bu çözünürlük için yeterli
doğrulukta ya da hata sınırı içerisinde kalan ölçme yapıldığı ve buna bağlı olarak da kamera kalibrasyonunun yeterli
doğrulukta olduğu anlaşılmıştır. Fotogrametrik yöneltmeye iliºkin dengeleme sonuçları PMM yazılımı için
hesaplanmıştır.



Bu çalışmaya bağlı yapılan ikinci uygulama ise sistemin tümünün kullanıldığı yapı ve sonuç itibari ile tam bir test
olmuºtur. Bu çalışmada kullanılan yöntem kalibre et ve ölç tekniği olarak adlandırılabilir. Çalışmanın amacına bağlı
olarak bir kalite kontrolü, bir yüzey tesbiti ya da bir deformasyon analizi olabilir. Konu her ne ise üzerinde
fotogrametrik olarak çalışılacak cismin boyutlarına yakın bir kalibrasyon nesnesi oluºturmak bu tür çalışmaların
mühendislik kısmını oluşturmaktadır. Sistem yersel bir sistem olmasına karşın, hava fotogrametrisi koordinat
sistemini kullanarak yöneltildiği cismi prezisyonlu bir ºekilde ölçme amacını taşımaktadır. Burada esas yakalanmak
istenen Z eksenindeki doğruluktur. Z eksenindeki doğruluğun istenen seviyeye çıkarılması için yersel yakın resim
fotogrametrisinin temel ilkesi olan baz mesafesinin cisme uzaklıkla oranının öncelikle hesabı ve mesafenin odak
uzaklığı oranı ile oluºan resim ölçeği hesabı temel adımlarından oluşturmaktadır.
Yapılacak örnek uygulamalar için yaklaşık 12x15x12cm boyutlarında bir ahºap cisim kullanılmıştır
Yazılımlarda yapılan yöneltme ve değerlendirmeler için ilk iki uygulamadaki iºlem adımları aynen kullanılmış ve
böylelikle geliºtirilen yazılım Pictran TECHNET yazılımı ile test edilmiºtir.





Yıllardan beri fotogrammetrik yöntemler, her çeºit objenin dokunmaksızın ölçümüne katkıda bulunmaktadır.
Özellikle dijital görüntü teknikleri fotogrammetrinin uygulamalarına yeni alanlar açmıştır. Dijital görüntü iºlemleri ,
dijital görüntülerden hızlı ve ekonomik bir yol ile geometrik bilgi sağlamak için önemli bir araçtır. Son yıllardaki
geometrik bilgilerin çıkarılması gibi obje tanıma yaklaşımları, çok farklı uygulamalar için geliºtirilmiºtir ve bu gibi
uygulamalarda da kullanılabilir. Resim elde etmek için, dijital fotogrammetrik üç boyutlu görüntüleme
tekniklerinden olan stereoskopik görüntüleme tekniği kullanılmıştır. Dijital görüntüler video sistemi ile PC’ye
bağlanmış CCD kameralar tarafından alınmıştır. Burada amaç en iyi elde etme durumlarını ve sistem modüllerinin
en iyi kombinasyonunu bulmaktır.
Katı CCD matrisinden dolayı CCD kamera, metrik kamera olarak algılanabilir. Objektifin kamera yapısıyla
bağlantılı olduğu ve odak uzaklığının sabitliği kullanılan lensin bir özelliğidir, kamera iç yöneltmesi elde edilebilir
veya kamera kalibrasyonu sırasında dış yöneltmeyle birlikte hesaplanabilmektedir. Sistemin konfigürasyonuna bağlı
olarak, kalibrasyon objesi (A9 cam plaka) 36 kontrol noktasına sahip (10x10 cm²)kalibrasyon plakası ve 21 kontrol
noktalı ahºap cisimden oluşmaktadır. CCD kameranın kalibrasyonu için demet dengelemesi uygulanmıştır.
Böylelikle kameranın iç yöneltme parametreleri ve tüm sistemin (dış yöneltmeyi de içeren) kalibrasyonu bir
basamakta belirlenir.

5.2. İnşaat Mühendisliği Malzeme Deformasyonu Deneysel Çalışmaları
Sistemde kullanılan kameralar ile yapılan diğer bir yakın resim fotogrametrisi uygulaması ise İstanbul Teknik
Üniversitesi İnşaat Fakültesinin Yapı Deprem Laboratuvarında yapılmakta olan zemin deneylerinden iki adet zemin
numunesi üzerinde yapılan yüke bağlı deformasyon analizinin fotogrametrik olarak yapılması çalışmasıdır. Yapılan
bu çalışma aynı zamanda dijital endüstriyel kameralar kullanılarak yapılan ülkemizdeki ilk endüstriyel fotogrametri
uygulamalarıdır.
Öncelikle 1mx1mx0.30m boyutlarındaki zemin örneği üzerinde deformasyona uğrayacağı tahmin edilen bölgede
hedef noktaları düzgün bir grid ağı teºkil edecek ºekilde tesbit edildi. Bu grid ağ üzerinde bazı noktalar
fotogrametrik yöneltmeyi sağlayacak noktalar olarak (kontrol noktası) belirlenmiº ve ölçülmüºtür. İlk durum
görüntüleri dışında kalan tüm görüntülerde bu grid noktalarına ait koordinatlar ölçülerek yüzeyin deformasyonu ve
yüzeyin üç boyutlu modeli elde edilmiº oldu



İkinci bir uygulama da yine baºka bir 1mx1mx0.30m boyutlarındaki bir zemin örneğinin yan yüzündeki (0.30 m
genişliğinde) bölgede yapıldı. Zemin örneğinde iki farklı yapıdaki beton plaka üst üste tesbitlenerek
kullanılmaktadır. Bu iki farklı yapı zemine ortasından aşağıya doğru yük verilmesi durumunda zeminin kenar
bölgelerinde ayrılmaya neden olmaktadır. Bu ayrılma miktarını yük ve zamana bağlı olarak bir kenarın tümü
boyunca üç boyutlu ölçmek fotogrametrik olarak mümkündür. Bu düºünce ile yine zeminin alt yüzüne benzeyen bir
tasarımla hedef noktaları bu sefer yan yüz üzerine tesbit edildi







Bu yöntem deformasyon analizinde kullanılan bir fotogrametrik görüntü alma yöntemidir. Sistem tasarımı da bu
temel ilke ile yapılmıştır. Sistem kullanılarak ölçülecek nesneler için önceden yapılacak kalibrasyon ile kameralar
için dış yöneltme parametrelerinin istenen doğruluğa uygun olarak belirlenmesi sitemin gerek ve yeter koºulunu
oluşturmaktadır. Üç boyutlu model, WinSurf programı yardımıyla görüntülenmiºtir



Yük [kN]
Diğer bir uygulama olarak yine İstanbul Teknik Üniversitesi Yapı Anabilimdalı Laboratuvarında yapılan
güçlendirilmiº beton pilyenin (50x25x25cm) basınç altında incelenmesi çalışmasıdır Deney sırasında
yine ilk deneyde olduğu gibi yüzey üzerine deformasyon hesabında kullanılmak üzere
sinyal noktaları iºaretlendi.
mm


Daha sonra dikdörtgen kesitli beton pilyenin üst ve alt yüzeylerine aşağıdan yukarıya doğru basınç verilmiºtir. Bu
deney sırasında yine birinci deneyde kullanılan sistem kullanılarak stereoskopik görüntüler alınmıştır. Deney
sırasında LVDT (Transducerlar) ölçme sistemi kullanılarak pilyedeki kısalma ve geniºlemelerde belirlenmiºtir.




4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Yapılan çalışma ve tesis edilen sistem, gerek kullandığı yöntem ve gerekse daha baºka yöntemlere uygun olabilirliği
açısından otomasyon ve fotogrametrik endüstriyel ölçme konusunda ülkemizde bir ilk oluşturmaktadır. Sistemden, kullandığı dijital çözünürlük ve elde edilen 0.06 milimetrelik karesel ortalama hata (nokta ölçme doğruluğu)
açısından incelendiğinde bu konfigrasyon için amaçlanan sonuç elde edilmiºtir. Kullandığı kameralar ve 16 mm
odak uzaklıklı lensler dahil değiştirilebilir ya da yeni eklemeler yapılabilir olması sistemin esas gücünü
oluşturmaktadır. Yapılan kalibrasyon çalışması ve kullanılan kalibrasyon cismi itibari ile sistemin test sonuçları
yurtdışında bulunan benzer sistemler ile karşılaştırılmıştır. Yapılan bu karşılaştırma sonucunda;
•Sistem kullandığı kamera sayısına göre benzer sistemler kadar güvenli bir ağ yapısına sahiptir.
•Sistem güncel olan teknolojiyi kullanmakta ve değişen teknoloji ile yenilenebilme özelliğine sahiptir.
•Sistem ek kamera ve konfigrasyona imkan vermektedir.
•Sistem kendinden beklenen sürate ve doğruluğa sahiptir.
•Sistem online bir sistem olmasına karşın, sonuçların kullanılması açısından istatistik testler yapılmadan yurt
dışındaki sistemler kadar güvenilir değildir. Bunun başlıca sebebi kamera sayısıdır. Bu sebeple dengeleme
sonuçları mutlaka istatistik olarak test edilmelidir.
•Günümüz sanayi üretiminde kullanılan endüstriyel ölçme sistemlerinin bir kısmı online bir kısmı ise offline
olarak tasarlanmaktadır. Bunun sebebi soruna en iyi ve en ucuz çözümü üretebilme amacıdır. Dolayısı ile
sistem yapısı ve tasarımı her iki yöntemde de önemlidir.
Endüstriyel olarak sistemde ölçülebilen olası hacim 0.1 cm3 ile 35 cm3 arasında değişmektedir. Bu hacim endüstride
özellikle makina ve elektronik alanında optimum hacmi oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra endüstriyel otomasyonun
gerektirdiği doğruluk sistem tarafından fazlası ile karşılanmaktadır. Sistemden elde edilen sonuçların CAD ortamına
aktarılması ile üç boyutlu dizayn ve kalite kontrol çalışmasını ya da modelleme ve tasarım çalışmalarını desteklemek
mümkün olmaktadır.