Hayat Bilgisi Dersi İle İlgili Genel Bilgiler

HAYAT BİLGİSİ DERSİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Hayat Bilgisi dersinin konuları, çocukların doğal ve toplumsal çevrelerini tanımalarına, içinde bulundukları bu çevrelere uyum sağlamalarına yönelik becerilerin kazandırılması esas alınarak seçilmiştir. İnsan, yaşamak için hem doğal, hem de toplumsal çevrenin bazı ilkelerini öğrenmek zorundadır.

Bu derste çocuğa içinde bulunduğu doğal ve toplumsal çevre inceletilerek; kendini tanıma, çevreyi ve çevrede meydana gelen olayları anlama, daha iyi yaşama yollarını bulma, çevredeki eşyaların yerlerini ve bunların nasıl kullanılacağını bilme, Atatürk'ü tanıma, bireyin yakın çevresi ile ilgili günlük olaylara ilgi duyma, toplu yaşamın önemini kavrama, toplumun istediği davranışları gösterme, sağlıklı ve düzenli yaşama alışkanlıklarını kazanma gibi bireyin yaşadığı çevreyi daha iyi tanıması ve bu çevre ile uyumlu biçimde yaşayabilmesi için gerekli bilgi ve alışkanlıkların kazandırılmasına çalışılır.

Yetersizliği olmayan çocuklar, Hayat Bilgisi dersinde ele alınan konuların büyük çoğunluğunu çevreyle etkileşim sonucunda kendi kendilerine öğrenmektedirler. Ancak ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocuklar grup içi ilişkilerinde başkalarına bağımlıdırlar. Kendi başlarına hareket etmeleri, sorumluluk almaları, kolayca arkadaşlık kurabilmeleri akranlarına göre daha zor olmaktadır. Dolayısıyla Hayat Bilgisi dersinde yer alan konuları kendi kendilerine öğrenmekte güçlüklerle karşılaşmaktadırlar. Bu nedenle konuların plânlı ve sistemli bir eğitimle verilmesi gerekmektedir.

Hayat Bilgisi dersi, ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocukların kendilerini tanımalarına, çevreleriyle uyumlu ve tutarlı ilişkiler kurmalarına, bu ilişkileri anlamalarına ve başkalarına olan bağımlılıklarını en aza indirmelerine olanak sağlar.

Bu dersin konusu doğal ve toplumsal çevre olduğu için öğrenmeyi kolaylaştıracak her türlü materyal derste kullanılabilir. Öğretim materyalleri öğrenilen konuların daha kalıcı olmasını sağlar, soyut fikirleri somut hâle getirir, ilgi ve dikkati çeker, anlatım yolu ile çok uzun sürede kazandırılacak bir davranışın daha kısa sürede kazandırılmasını sağlar. Materyallerin etkili olması, bu materyalin kazandırılacak davranışa, konuya, çocuğun özelliklerine uygun olmasına ve öğretmen tarafından iyi kullanılmasına bağlıdır.

Hayat Bilgisi dersinde "dramatizasyon" yöntemine sıkça yer verilebilir. Çocukların toplumsallaşması için gerekli olan davranışların kazandırılmasında bu yöntemin etkisi çok büyüktür. Bu yöntem, öğrencilerin dersi daha dikkatli izlemelerini, derse katılmalarını ve öğrenilenlerin daha kalıcı olmasını sağlar.

Bu ders bir gezi, gözlem, yaşam ve deney dersidir. Bunun için, çocukların çevresindeki doğal ve toplumsal olaylar, varlıklar mümkün olduğunca doğal ortamlar içinde inceletilmeli ve öğretilmelidir. Çocukların doğrudan doğruya inceleme ve gözlem yapma yoluyla bilgi kazanmaları sağlanmalıdır. Bu amaçla alan çalışmaları, toplumsal amaçlı geziler, gözlem ve inceleme gezileri, kaynak kişi ziyaretleri, kurum ziyaretleri, ev ziyaretleri vb. etkinlikler bir yandan öğrencilerin toplumsal çevresini geliştirirken diğer yandan da öğrenme kaynaklarını genişletir. Sınıfça gezi gözlem yapmanın uygun olmadığı, çocuğun tek başına gözlem ve araştırma yapmasının gerekli olduğu durumlar da olabilir. Böyle durumlarda çocukların aileleri ile iş birliğine gidilmelidir. Ailenin kontrolünde yapılan gezi ve gözlem sınıfta tartışılmalıdır.


Hayat Bilgisi dersinde işlenmesi plânlanan ünite ve konuların; millî ve dinî bayramlar ile belirli gün ve haftaların kutlandıkları gün veya haftayla paralel zamanda ele alınmasına dikkat edilmelidir.

Bu derste diğer disiplin alanlarıyla ilişki kurulmalı, işlenen konularla ilgili Müzik, Beden Eğitimi, Matematik, Resim İş derslerinde nelerin yapılacağı belirlenmeli ve konular mümkün olduğunca bütünlük içinde işlenmelidir.