Yonca ,çok geniş bir adaptasyon yeteneğine ve yüksek ot verimine sahip yabancı döllenen çok yıllık bir baklagil yem bitkisidir. Yonca yem bitkilerinin kraliçesi olarak kabul edilir ve bugün dünya da en fazla yetiştirilen yem bitkisidir. Tarımı yapılan tüm yem bitkilerinden yüksek yem değerine sahiptir. Yonca lezzetli bir yem bitkisi olduğu için bütün hayvanlar severek yer.
Yonca kökleri normalde 2-3 m derine iner. Ancak 8-10 m derinlere kadar indiği de tespit edilmiştir. Yoncanın kökleri toprağın derinliklerinde ki besin maddelerinden yararlanır ve bu besin maddelerinin yüzeye çıkmasını sağlar. Yoncalık bozulduktan sonra bu kökler çürüyerek toprağa karışır ve kendisinden sonra ekilen bitkilere iyi bir tarla toprağı bırakır. Yonca derinlere kadar inen kökleri vasıtasıyla toprağın fiziksel yapısını iyileştirir. Yonca kendisinden sonra gelen ürünün verimini artıran iyi bir münavebe bitkisidir. Tahıl ve endüstri bitkileri ile ekim nöbetine girebilir.
Yonca ekiminden sonra toprak daha fazla su tutar, çabuk tava gelir ve uzun süre tavda kalır. Yonca söküldükten sonra yetiştiği toprakta dekarda 60-70 kg amonyum sülfata eşdeğer azot bırakır.
Yonca otu diğer yem bitkilerine oranla protein,vitamin ve mineral maddece daha zengindir.Kalsiyum, Magnezyum ve Potasyum bakımından zengindir.Demir ve Mangan Muhtevası orta derecede, Bakır ve Kobalt ise düşüktür.
Ülkemizin hemen her yerinde yetişir. Ilık ve nemli yerlerde daha iyi yetişir. En iyi gelişmesi optimum 25 0 C dir.Derin sulanabilir iyi drenajlı nötr toprakları sever. Yonca ekilecek tarla 20-25 cm derinlikte sürülmelidir.Tarlanın yüzeyi düzgün ve tesviyeli olmalıdır. Bölgemizde ekim ilkbaharda yapılmalıdır. En iyi ekim şekli sıraya yapılan ekim şeklidir. Mibzerle ekimde dekara atılacak tohum miktarı 1,5-2 kg/da dır
Dekardan elde edilecek protein miktarının en yüksek olduğu devre bitkilerin 1/10 unun çiçek açtığı devredir. Dolayısıyla yonca için biçim zamanının en uygun olduğu devre de bu devredir. Bu devre de dekardan elde edilen protein miktarı en yüksek olduğu gibi bitki köklerinde gelecek biçim ve yıllarda meydana getirilecek yeni sürgünler için yeterli besin madde birikimi de sağlanmaktadır. Geç biçim gelecek ürünü oluşturacak olan filizlerin tepelerinin de biçilmesine ve verimin düşmesine sebep olmaktadır. 1/10 çiçeklenme devresinden önce yapılan biçimde köklerin zayıflamasına sebep olmakta ve gelecek biçimi olumsuz bir yönde etkilemektedir.
Normal şartlar altında yoncanın biçim yüksekliği 5-10 cm kadardır. Ancak sonbahar da yapılan son biçimde bu yüksekliğin 15 cm kadar olması tavsiye edilir. Böylece yonca kışı emniyetle atlatmakta ve gelecek ilkbaharda gelişmesi daha iyi gerçekleşmektedir. Son biçimden sonra yeni filizler olursa bunlar kıştan zarar görmekte ve gelecek ilkbaharda ki verimi olumsuz etkilemektedir.Yonca hava şartlarına ve bakıma bağlı olarak 25-30 günde biçime gelir. Biçim yüksekliği 70-90 cm dir.
YONCANIN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Yeşil yem: Günde 8 kg kuru ot hesabıyla süt ineklerine verilir. Yalnız yeşil yonca verilirse içinde bulunan saponin hayvanın kan dolaşımını olumsuz etkiler. Hayvanlarda şişkinlik yapar. Hayvanlarda şişkinlik yapmaması için yarım gün soldurulduktan sonra verilmelidir. Mısır silajı veya diğer yeşil yemlerle beraber 1 ineğe 15-20 kg/gün yeşil yonca verilebilir.
a-Kuru Ot: Sıcak ve soğuk kurutma diye iki sistem vardır. Ülkemizde güneşte kurutulur. Bu nedenle besin kaybı fazla olur. 1 ineğe 1 günde 4 kg kuru yonca otu hesaplanmalıdır. 1 ineğe 1 yılda 2 ton yonca otu hesaplanmalıdır. Kuru yonca otunda % 15-17 protein bulunur.
b-Silaj: Güç silolanır. Baklagil ve buğdaygil otları ,yeşil msır,sorgum ve sodan otu ile karışım halinde yapılması önerilir. Yani silolanabilen diğer yeşil otlarla karıştırılarak silolanması önerilir. Yonca silajı içine %2,5-3 oranında melaslı kuru pancar posası katılması önerilir. Silolamanın kurallarına göre silaj yapılırsa yonca yalnız olarak ta silolanabilir. Silolamak için % 25-50 çiçeklenme devresinde biçilmelidir. Yoncalığın otlatılması tavsiye edilmez